Αλληγορία Ημερών

Κάθε ημέρα έχει την ομορφιά της, όπως ακριβώς και κάθε άνθρωπος. Η ομορφιά όμως της τελευταίας ημέρας του έτους όπως επίσης και της πρώτης του επόμενου διαφέρει από αυτή των υπόλοιπων ημερών. Οι μέρες αυτές είναι μέρες καμπής. Μέρες που χαράζονται πιο εύκολα στην ξεχασιάρα μνήμη μας.

Αυτός είναι ένας λόγος από μόνος του ώστε να αναλογισθεί κανείς την ζωή του. Την μέχρι τώρα πορεία του μα και την κατεύθυνσή του. Είμαστε όλοι άνθρωποι σε έναν παράξενο, παράξενο κόσμο. Οι περισσότεροι από εμάς φανταζόμαστε τον κόσμο διαφορετικό απ'ότι αυτός μας φανερώνεται, θα θέλαμε να είναι καλύτερος, πιο κοντά στα μέτρα μας. Ωστόσο, η ζωή μας είναι μία και μια φορά μας δίνεται. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτή την ευκαιρία, ασχέτως αν πρόκειται για δώρο ή για τύχη που εν τέλει είναι το ίδιο. Αξίζει να την ζήσουμε στο έπακρο, να χαρούμε με αυτά που μας ευχαριστούν, να στενοχωρηθούμε με αυτά που μας θλίβουν. Στο κάτω κάτω κάθε τι έχει την ομορφιά του.

Αν μπορώ ένα μήνυμα να περάσω σε όλους μας, τότε είναι αυτό:
Ζήσε την ζωή σου, αξίζει τον κόπο.

Ας ηχήσουν τα λόγια τούτα σαν χαρούμενες καμπάνες στις συνειδήσεις ολονών μας, δίνοντάς  μας ώθηση για εσωτερικές αλλαγές που θα μετουσιωθούν σε πράξεις, αλλάζοντάς μας ως ανθρώπους προς κάτι καλύτερο κι ανώτερο.

Γραμμένο τον Δεκέμβρη του 2015.

Η Αγάπη των Χριστουγέννων

Τρίγωνα, κάλαντα, σκόρπισαν παντού,
κάθε σπίτι μια γωνιά του μικρού Θεού!

Έι!

Τρίγωνα, κάλαντα, μες στη γειτονιά, 

ήρθαν τα Θεούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Κάπως έτσι με μια μικρή προσαρμογή στην εισαγωγή ενός αγαπημένου τραγουδιού, που ποτέ δε θυμόμουν για να τραγουδήσω, όταν άνοιγε η πρώτη πόρτα την εποχή που πήγαινα για κάλαντα κι αναγκαζόταν η θεία μου να μου τα πει, ξεκινώ αυτό το λίγο διαφορετικό κείμενο.

Ας πάρουμε τα πράγματα απ'την αρχή. Τα Χριστούγεννα πέφτουν την 25η του Δεκέμβρη, μια ημέρα που γιορτάζεται εδώ και πάμπολα χρόνια απ'τους ανθρώπους για διάφορους λόγους. Άλλος τη γιόρταζε γιατί έμπαινε ο δύσκολος κι αβέβαιος χειμώνας, άλλος γιατί γεννήθηκε ίσως ο γιος του ανθρώπου ο Θεός, με συγχωρείτε μπερδεύτηκα, ο γιος του Θεού ο άνθρωπος ήθελα να πω, άλλος γιατί του δίνεται η ευκαιρία να ψωνίσει όσα περισσότερα μπορεί και να δείξει σε ανθρώπους που αισθάνεται πως αγαπά αυτή του την αγάπη. Όπως και να'χει, είναι μια ιδιαίτερη μέρα του χρόνου, ειδικότερα στις μέρες μας, που πολλοί παίρνουν κι άδεια εκτός κι αν είναι σερβιτόροι, μπάρμαν ή ζαχαροπλάστες κι αναγκάζονται να δουλεύουν.

Άστρο φωτεινό, θα'βγει γιορτινό, 

μήνυμα θα φέρει από τον ουρανό!

Ωστόσο, όπως και να'χει, δεν μπορεί να πει κάποιος πως δεν επηρεάζεται από την όλη ατμόσφαιρα που επικρατεί. Παντού στολίζουμε, τόσο που κάτι που πριν μπορεί να φαινόταν άσχημο, πλέον με τα τόσο έντονα χρώματα και τα λαμπάκια, γίνεται ωραίο στο μάτι. Παντού κόσμος που περπατά μα φαίνεται να τρέχει για να προλάβει να χαρεί αυτές τις τόσο ευχάριστες μέρες.

Μπορεί όλη η κατάσταση να είναι λιγάκι παράξενη, καθώς πως γίνεται να μην είναι παράξενο το γεγονός πως οι ίδιοι άνθρωποι που τον υπόλοιπο χρόνο συμπεριφέρονται όχι με τον καλύτερο τρόπο στον εαυτό τους και τους άλλους, ξαφνικά θυμούνται πως είναι άνθρωποι και μπορούν να δουν πως υπάρχει και το καλό στη ζωή μας και προσπαθούν να το κάνουν. Κι αυτό είναι που μου αρέσει αυτές τις ημέρες, τις ημέρες των Θεουγέννων.

Τρίγωνα, κάλαντα, στο μικρό χωριό,

και χτυπάει χαρούμενα το καμπαναριό!

Έι!

Τρίγωνα, κάλαντα, σκόρπισαν παντού,

κάθε σπίτι μια γωνιά του μικρού εαυτού!

Κάποιος θα μπορούσε να πει πως όλο αυτό είναι μια ψευδαίσθηση, ένα θέατρο που παίζουμε λίγο πολύ όλοι μας, πως η αγάπη δεν υπάρχει, απλά προσπαθούμε να είμαστε σωστοί όπως οι άλλοι.

Μα εγώ θεωρώ πως είμαστε υποκριτές όλο τον υπόλοιπο χρόνο και μόνο την εποχή αυτή που  ζεσταίνεται η ψυχή μας βγαίνει στην επιφάνεια ο αληθινός μας εαυτός, απλά μας τρομάζει γιατί είναι διαφορετικός από αυτόν που έχουμε συνηθίσει, τον ψεύτικο. Σκεφτείτε το, ο καλύτερος τρόπος που έχουμε για να ζήσουμε είναι αγαπώντας τον εαυτό μας, τους άλλους, την ίδια τη ζωή. Μα εμείς, παράλογα όντα καθώς είμαστε, όλο τον χρόνο, σχεδόν μισούμε από άγνοια και φόβο, κι αυτές τις μέρες μόνο θυμόμαστε πως έχουμε και καλά συναισθήματα, παρόλο που δεν ξέρουμε τι να κάνουμε με αυτά, πως να τα δείξουμε στους άλλους καταλήγοντας να αγοράζουμε δώρα, για τους τυχερούς που έχουν και λίγα χρήματα.

Τρέχουν τα παιδιά, μέσα στο χιονιά, 

ήρθαν τα Θεούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Έι!

Μες στη σιγαλιά, ανοίγει η αγκαλιά, 

κι έκανε η αγάπη την καρδιά φωλιά...

Το ιδανικό για εμένα είναι να αφιερώσει κανείς, εφόσον έχει τη δυνατότητα, χρόνο στους αγαπημένους του ανθρώπους κάνοντας πράγματα μαζί τους, με καλή διάθεση κι ανοιχτή καρδιά πάνω απ'όλα. Να ζήσει για λίγο πάλι σαν παιδί, ξένοιαστα κι άσκοπα.

Πόσο όμορφα είναι τα Θεούγεννα!

Μακαρί να ήταν όλος ο χρόνος έτσι, έτσι να ήταν τα συναισθήματά μας, έντονα και ζωντανά κι ας μην ξέρουμε τι να κάνουμε με δάυτα...

Ήταν μια μικρή χιονόπτωση από λογάκια άστοχα μα με σκοπό μυστικό κι αγαπησιάρικο. 

Τρίγωνα, κάλαντα, σκόρπισαν παντού,
κάθε σπίτι μια γωνιά του μικρού Θεού!

Έι!

Τρίγωνα, κάλαντα, μες στη γειτονιά, 

ήρθαν τα Θεούγεννα κι η Πρωτοχρονιά!

Ακουστικά Βιβλία (Δωρεάν)- Isobitis

Σε δυσκολεύει φίλε/φίλη μου το διάβασμα; Σου αρέσει μα δεν έχεις χρόνο; Έχεις κουραστεί και θέλεις να αράξεις κάπου; Νιώθεις πως πάει τζάμπα ο χρόνος σου όταν μαγειρεύεις, οδηγάς ή κάνεις γυμναστική;

Για πολλούς και διάφορους λόγους μπορεί ο καθένας μας να πει ότι θα ήθελε αν γινόταν να ακούει τα βιβλία που του αρέσουν. Ε, λοιπόν, αυτό γίνεται!

Μέσω της ιστοσελίδας (isobitis) παρέχονται βιβλία όλων των ειδών, στα ελληνικά, για να καλυφθούν όλα τα γούστα. Είναι μια πολύ καλή προσπάθεια εκ μέρους τους και τους ευχαριστούμε γι'αυτό, μπορεί να φαίνεται απλό αλλά σίγουρα είναι πολύ πιο περίπλοκο και δύσκολο απ'όσο νομίζουμε.

Δεν απαιτείται κάτι περισσότερο από τη δημιουργία ενός απλού λογαριασμού και μιας έγκρισης από τους διαχειριστές ώστε να είστε σε θέση να ακούσετε κάποια από την πληθώρα των βιβλίων που είναι ανεβασμένα. Επίσης, μπορείτε να τα κατεβάσετε για μελλοντική χρήση.

Μπορεί κανείς να πει πως το να ακούσει ένα βιβλίο δεν είναι το ίδιο με το να το διαβάσει, και θα'χει σίγουρα δίκιο. Ωστόσο, έχω να αναφέρω πως, από προσωπική εμπειρία, με βοήθησε αυτός ο τρόπος να θυμηθώ τι έλεγε ένα βιβλίο που είχα διαβάσει, απλά ακούγοντάς το ξανά. Από την άλλη, δεν είναι όλα τα βιβλία που θα θέλαμε να διαβάσουμε τόσο σημαντικά ώστε να αφιερώσουμε χρόνο και κόπο ώστε να τα διαβάσουμε, κι έτσι, το να τα ακούσουμε φαντάζει ιδανική επιλογή μιας και θέλει λιγότερο χρόνο και σίγουρα λιγότερο κόπο.

Για παράδειγμα, αναφέρω τα βιβλία με τίτλο ''Ο Κόσμος της Σοφίας'' και ''Το μυστήριο της τράπουλας'' του Νορβηγού συγγραφέα Jostein Gaarder. Το πρώτο το έχω διαβάσει και το έχω απολαύσει γιατί είναι μια μικρή Βίβλος της Φιλοσοφίας, ωστόσο δεν μπόρεσα να μην το ακούσω ξανά και ξανά ώστε να θυμηθώ πόσο όμορφα γραμμένο είναι και πόσο σημαντικά είναι όσα αναφέρει. Το δεύτερο όμως, είπα πως απλά θα το ακούσω για να δω τι άλλο έχει γράψει ο συγκεκριμένος συγγραφέας και μπορώ να σας πω πως παρότι ωραίο κι αυτό, ωστόσο, δεν είναι του βεληνεκούς του πρώτου, συνεπώς δεν χρειάζεται να το διαβάσω, μου αρκεί που το ευχαριστήθηκα ακούγοντάς το. Για το έργο, ''Ο Κόσμος της Σοφίας'', θα κάνω μια αφιέρωση στο μέλλον.

Ήθελα να μοιραστώ μαζί σας αυτόν τον ιστότοπο γιατί θεωρώ πως το αξίζει και το αξίζετε... Ελπίζω να του ρίξετε μια ματιά!

Υ.Γ. Με συγχωρείτε για τον μαρκετίστικο τρόπο γραφής, είπα να σατιρίσω λιγάκι. Πάρτε και μια εικόνα σκέτο Μάρκετινγκ.

Δύσκολες Αλήθειες

Είμαι ένας νοητικός ακροβάτης. Η ζωή που κάνω ενδεχομένως να μην μοιάζει και τόσο ριψοκίνδυνη, ωστόσο έχω την αίσθηση πως είναι. Νιώθω να περπατώ πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί. Ένα σχοινί που βρίσκεται πάνω απ΄τους ουρανούς. Στην μια του μεριά, ένας ωκεανός γνώσης κι ευφυίας που καταπίνει ζωές. Στην άλλη, ένα βουνό με κοφτερά βράχια έτοιμο να σε κατασπαράξει.

Το σχοινί έχει ως αφετηρία την περίοδο της αφύπνισης που βιώνει ένας άνθρωπος και τελειώνει με το γύρισμά του στην λήθη. Συνήθως, το πέρασμα αυτό το αποκαλούμε ζωή. Η ζωή μας λοιπόν, θα μπορούσε να περιγραφεί, ως η πρώτη και τελευταία ευκαιρία που μας δίνεται, για να κάνουμε ένα πέρασμα απ'το κενό, στο κενό. Κατά την ψεύτικη διάρκεια αυτής μας της προσπάθειας, βαρίδια έρχονται και κάθονται πάνω μας. Βαρίδια αγγελικά, βαρίδια δαιμονικά. Μας δυσχαιρένουν το ανούσιο έργο κάνοντάς μας να ρισκάρουμε σε μεγαλύτερο βαθμό την περαστική μας ύπαρξη.

Είμαι σ'ένα σημείο που τα βαρίδια που μου'ρχονται, τείνουν να με οδηγήσουν σε ανισορροπία. Ο βίος μας, λέγεται βίος γιατί είναι αγώνας και γιατί θέλει τόλμη κι ανδρεία για να ζήσεις πραγματικά μια τραγική ζωή. Εν τούτοις, ο φόβος που με διακατέχει, μου δίνει και την δύναμη για να συνεχίσω να βαδίζω μπροστά. Ο φόβος του να χάσω τον εαυτό μου, με τα τόσα βαρίδια, είτε στα αριστερά, είτε στα δεξιά του σχοινιού δε θα πρέπει να με καταπλακώσει.

Σκοπός της ζωής μου, είναι να νιώσω τη γαλήνη που νιώθει αυτός που λέει καθώς πεθαίνει, ήτανε μια ζωή που άξιζε να ζήσω. Να βρω τον φίλο Θάνατο με το χαμόγελο στα χείλη κι ας μου πάρει δυο φορές την αμαρτωλή μου ψυχή.

Μα αν χαθώ ποτέ, μην απογοητευτείτε. Θα'χω πάει είτε στο βυθό, να πιω όλο τον ωκεανό για να μην πνιγεί κανείς σας, είτε στο βουνό, για να λειάνω με λέξεις τα βράχια και να μην τρυπηθεί κανείς, που ρίσκαρε να πει στον εαυτό του μια δύσκολη αλήθεια κι απ'το πολύ το βάρος έπεσε τελικά απ'το σχοινί του.

Προς το παρόν, ακροβατώ σ'ένα σχοινί που ίσως και να σπάσει απ'τις πολλές αλήθειες. Όσο καλός ακροβάτης κι αν είναι κανείς, η ποιότητα του σχοινιού του, παίζει κι αυτή καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της προσπάθειάς του. Και η ποιότητα, για εμένα, δεν είναι άλλη απ'την οχύρωση του εαυτού, μπροστά στις δυσκολίες που μας έρχονται...

Γραμμένο τον Δεκέμβρη του 2015.

Κυνηγώντας Φαντάσματα

Τα πολλά των πολλών. Στην καταιγίδα των σκέψεων που ακολουθεί ίσως κάποιοι χρειαστούν χαρτομάντιλα. Απευθύνομαι στους δυνατούς, σ'αυτούς που μπορούν και ζουν κάθε τους συναίσθημα στο έπακρο. Σ'αυτούς που ζουν πέρα απ΄το να υπάρχουν. 

Σας προκαλώ να ανακαλέσετε την μέχρι τώρα ζωή σας. Ας πάμε λιγάκι πίσω, τότε που ήμασταν πιτσιρίκια. Να θυμηθούμε το άγγιγμα της μάνας μας, όσοι από εμάς ήμασταν ευλογημένοι αρκετά για να το νιώσουμε. Να θυμηθούμε το οικογενειακό τραπέζι, όσοι από εμάς ήμασταν τυχεροί για να το βιώσουμε. Να θυμηθούμε τι θεωρούσαμε σημαντικό για τη ζωή και πως φανταζόμασταν το μέλλον μας. Το παιχνίδι με τους φίλους, την αχόρταγη περιέργεια, την αγνή αγάπη, την απερίγραπτη αθωότητα που μας χαρακτήριζε μέχρι να μεγαλώσουμε και να προστυχεύσουμε.

Είναι κάποιες εικόνες και κάποια συναισθήματα που έχουμε ξεχάσει ακόμη και να τα αναπολούμε. Όλοι είχαμε, όλοι έχουμε. Κάτι που νοσταλγούμε, κάτι που μας κάνει να δακρύζουμε, κάτι που είναι θαμμένο τόσο βαθιά όσο ο παιδικός μας εαυτός. Παππούδες, γιαγιάδες, θείοι, θείες και ξαδέρφια που τα πρόσωπά τους, αν δεν έχουν φύγει, άλλαξαν ακόμη κι αν δεν το παρατηρούμε. Ταξίδια, θάλασσες, βουνά και πικ νικ που τόσο μας άρεσαν. Ποδήλατο, μπάλα, κουτσό και σχοινάκι κι ας σπάσαμε το πόδι ή το χέρι. Τα δόντια που έπεσαν για να βγάλουμε νέα. Το ύψος, τα κιλά, μια αγκαλιά στον μπαμπά, το σ'αγαπώ στην μαμά που τώρα πια δεν τολμάμε να δώσουμε και φοβόμαστε να πούμε. Τότε που η μέρα δεν πέρναγε στο σχολείο κι ας έπιανε καμιά φορά το πονάει η κοιλιά μου μαμά. Τότε που η ενέργειά μας ήταν τόσο έντονη που δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε το μεσημέρι εκτός κι αν έπρεπε να πάμε φροντιστήριο αλλά τελικά μας έπιανε νύστα. Μα όλα αυτά δεν υπάρχουνε πια. Και πόσο πονάει αυτό το πια, ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως πλέον τα χρόνια κυλάνε όσο γρήγορα κυλούσαν και τα παιδικά μας καλοκαίρια. 

Μα είμαι ανήθικος και πρόστυχος. Γνωρίζω από πριν μα εγώ σκάβω βαθιά για να βγάλω τα συναισθήματά σας στην επιφάνεια. Να σας θυμίσω πως είμαστε άνθρωποι αληθινοί: που κλαίνε, που νιώθουν, που ζουν.

Κι ας δούμε και το μέλλον μας. Κάποιοι από εμάς πρώτα σπουδές μετά δουλειά. Κάποιοι άλλοι κατευθείαν δουλειά. Εν τέλει όλοι μας στη δουλεία. Δουλεία, όχι δουλειά. Αφού δε δουλεύουμε για να ζούμε μα ζούμε για να δουλεύουμε. Φορέσαμε το χρυσόμαλλο δέρας που μας έδωσε έτοιμο η κοινωνία, λέγοντάς μας πως δε θα μας θυσιάσει, μα ξεχάστηκε κι αυτή και μας θυσίασε. Όχι πάλι Δευτέρα! Τρίτη...Τετάρτη...Πέμπτη και Παρασκευή! Περιμένουμε με ανυπομονησία μια μέρα, ένα Σαββατοκύριακο, τις γιορτές, τις διακοπές, σπαταλώντας τις υπόλοιπες ημέρες σαν να'ναι ψεύτικες, ημέρες νεκρές. Ζούμε μόνο τότε, τις υπόλοιπες απλώς υπάρχουμε. Παράλληλα, κάνουμε οικογένεια. Η βαριά κληρονομιά της συνέχειας του είδους, ο αγώνας της επιβίωσης, το κυνήγι της αθανασίας! Γεννάμε παιδιά. Αντί να τα χαρούμε παίζοντας, μαθαίνοντας, διασκεδάζοντας μαζί τους για όσο προλαβαίνουμε, κι εφόσον γνωρίζουμε πως κάποτε θα φύγουν από κοντά μας, εμείς πληρώνουμε νταντάδες για να εργαστούμε πιο πολύ και να τους προσφέρουμε ένα καλύτερο περιβάλλον και μέλλον. Ξεχνώντας πως η αγάπη είναι το κυριότερο συστατικό της επιτυχίας του γονιού. Λεφτά για τα παιδιά, να γίνουν έτοιμα στρατιωτάκια και να βγουν να πολεμήσουν αύριο μεθαύριο, κι ας είναι ο ψυχικός τους κόσμος ανεπαρκής. Τα παιδιά μας μεγάλωσαν κι έφυγαν μακριά για να ξεφύγουν απ'την ψευτιά και την καταπίεση. Σωματικά ολοκληρωμένα, πνευματικά ανάπηρα.

Και περνάν τα χρόνια, βγαίνουμε στη σύνταξη. Έχουμε μπόλικο χρόνο πλέον για να ζήσουμε μια ζωή που δύει. Σιγά σιγά έρχεται η κατάθλιψη. Ο/Η σύντροφός μας έφυγε. Πολλοί καλοί φίλοι επίσης. Τα παιδιά μας κάνανε παιδιά μα τουλάχιστον έρχονται για τις γιορτές. Θα αυτοκτονούσαμε μα οι γέροι δεν έχουμε δύναμη ούτε για να σηκωθούμε απ'την καρέκλα, ας περιμένουμε τον φίλο Θάνατο λοιπόν. Και πάει πάει και ξεχνάει. 

Κι όσο για το τώρα; Δεν μας προστάζω πως να ζήσουμε, αρκεί να ζήσουμε, να μην υπάρχουμε απλά. Η ζωή μας είναι μικρή και στην επόμενη στροφή κατεβαίνουμε.

Μα δεν είναι μόνο αυτά που θέλω να σας πω. Σκεφτείτε, πόσο ωραία, σχεδόν παραδεισένια, θα μπορούσε να γίνει η επίγεια ζωή μας. Η ανθρωπότητα, ή αλλιώς κοινωνία, αποτελείται από πάρα πολλούς ανθρώπους σαν εμένα κι εσένα. Όλοι μαζί κι ο καθένας στο βαθμό που του αναλογεί επηρεάζουμε αυτό το σύνολο. Όταν λέμε πως η κοινωνία μας νοσεί τότε εννοούμε πως εμείς οι ίδιοι νοσούμε. Αν θέλουμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο, να αναπτυχθούμε πραγματικά, θα πρέπει να ξεκινήσουμε απ'τον εαυτό μας. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, είμαστε ο πυρήνας της κοινωνικής αλλαγής, ένα γρανάζι με πολλαπλασιαστικές ιδιότητες που λίγοι αντιλαμβάνονται και μπαίνουν στη διαδικασία να αξιοποιήσουν τη δύναμή τους.

Μα γιατί τα λέω όλα αυτά; Γιατί βλέπω κάποια πράγματα που κάποιοι ίσως να μη βλέπουν εκτός κι αν εθελοτυφλούν. Η κοινωνία μας έχει κάνει τεράστια άλματα που αφορούν στον υλιστικό τρόπο ζωής μα έχει μείνει σχετικά πίσω σε ό,τι αφορά το πνεύμα. Θεωρούμε πως είμαστε σε καλύτερη θέση από τους προγόνους μας γιατί έχει αυξηθεί το βιοτικό μας επίπεδο. Κι αυτό είναι μια πραγματικότητα. Ωστόσο, η ποιότητα της ζωής μας θα έλεγα πως είναι αμφιλεγόμενη. Έχουμε προσθέσει ποσότητα στη ζωή μας, όχι όμως και ποιότητα. Υπάρχουμε για περισσότερο χρόνο, μα ξεχνάμε να ζούμε. Αποφεύγουμε τη σκέψη, τη βαθιά σκέψη, τη φιλοσοφία. Εμμένουμε στην επιφάνεια της λίμνης, στην επιφάνεια του εγώ μας, στην άγνοιά μας. Κάποιοι βιώνουν πολλές στιγμές ευτυχίας - εκπλήρωση επιθυμιών και επιτυχία στόχων, μα απέχουν αρκετά από τη ζωή της ευδαιμονίας - ενάρετος βίος σε συλλογικό επίπεδο.

Το φάντασμα της ευτυχίας ενδεχομένως να μας οδηγήσει σε κάποιον λάκκο, κι αυτός ο λάκκος δεν είναι πάντα ο λάκκος της ευδαιμονίας.

Γραμμένο τον Δεκέμβρη του 2015.

Ζωή με σκοπό

Πολλοί από εμάς αναρωτιούνται συχνά-πυκνά διάφορα ερωτήματα σχετικά με τη ζωή. Έτσι, ψάχνοντας κι εγώ μια από αυτές τις μέρες σχετικά με το σκοπό της ζωής, κατέληξα να παρακολουθήσω ένα ενδιαφέρον βίντεο πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Στο βίντεο μας μιλάει ο Rick Warren, ένας Αμερικανός πάστορας (δηλαδή παπάς) του χώρου των Ευαγγελιστών ή αλλιώς Ευαγγελικών. Προσωπικά, απέχω από κάθε θρησκευτική οργάνωση καθώς αισθάνομαι πως όλες κάπου στραβώνουν, ειδικότερα, σε εκείνο το σημείο που αναφέρονται στον Θεό. Επίσης, δεν ισχυρίζομαι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πως αυτός υπάρχει. Θεωρώ πως ο καθένας μπορεί να πιστεύει όπου θέλει, αρκεί να σέβεται την πίστη του άλλου και να μην προπαγανδίζει χτυπώντας πόρτες και κουδούνια, κάνοντας πλύση εγκεφάλου με μύριους τρόπους ή διεξάγοντας πολέμους στο όνομα της αγάπης για τον Θεό.

Οι θρησκείες ανά τους αιώνες λειτούργησαν με διάφορους τρόπους κι έχουν επηρεάσει τον κόσμο μας τόσο προς το καλό όσο και προς το κακό ή ακόμη και πέρα από αυτά τα δυο. Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να πιστεύει σε κάτι ώστε να παίρνει δύναμη από αυτήν του την πίστη, κάτι το οποίο χρειάζεται για να ζήσει καλύτερα. Γι'αυτό είτε πιστεύεις στον Θεό, χριστιανικό, μουσουλμανικό ή όποιον άλλο, είτε πιστεύεις στα λεγόμενα της επιστήμης και της λογικής ή στα ανθρώπινα δικαιώματα, μικρή σημασία έχει μπροστά στο γεγονός ότι δίνεις στον εαυτό σου μια πρώτη αρχή, ένα θεμέλιο, κάτι σταθερό δηλαδή για να χτίσεις πάνω σε αυτό ολόκληρη την κοσμοθεωρία σου, την προσωπική σου ηθική, το προγραμματάκι στον εγκέφαλό σου που θα σου υποδείξει πως να αποφασίζεις στην εκάστοτε περίσταση.

Όμως, όλα αυτά χρειάζονται κουβέντα, και σε αυτό το κείμενο δεν έχω στόχο να εμβαθύνω μα απλά να ψηλαφίσω τα συγκεκριμένα θέματα.

Έτσι, γυρνώντας στον Rick αξίζει να σημειώσουμε πως έγραψε ένα βιβλίο που έγινε bestseller και στο οποίο προσπάθησε να δώσει απάντηση σε αυτό που αποκαλεί παγκόσμια νόσο, η οποία δεν είναι άλλη από το πνευματικό μας κενό.

Ο Rick λέει κάτι απλό: οι περισσότεροι απλά υπάρχουν, δεν ζούνε. Αυτό το έχουμε ξανακούσει πολλές φορές εννοείται κι αν κι έχει γίνει λιγάκι σούπα στα στόματα όλων αυτών των influencers, ωστόσο, φαίνεται να ισχύει σε σημαντικό βαθμό.

Θεωρεί βέβαιο πως ο καθένας μας έχει μια κοσμοθεωρία, είτε την έχουμε φτιάξει συνειδητά, είτε μας την έχουν φτιάξει χωρίς να το καταλάβουμε, αυτή υπάρχει και καθορίζει τη συμπεριφορά μας κι άρα την ζωή μας.

Γενικά, σύμφωνα με την κοσμοθεωρία του, μας καλεί να είμαστε υπεύθυνοι απέναντι στον εαυτό μας και στον κόσμο που μας περιβάλλει, αυτό το στηρίζει στην ιδέα ότι η ηγεσία επί της ουσίας αφορά τη διαχείριση, για παράδειγμα: δεν μας ανήκει ο πλανήτης, απλώς προέκυψε να τον διαχειριζόμαστε.

Σημαντικό επίσης είναι ότι την κοσμοθεωρία μας, την τεστάρουμε στις δύσκολες και κακές στιγμές όπως σε μια κηδεία, κι όχι στις καλές στιγμές. Από την άλλη, πιστεύει ότι για να κάνουμε μια καλή ζωή πρέπει να είμαστε καλοί και να κάνουμε το καλό, να δίνουμε από τη ζωή μας, ουσιαστικά αγαπώντας, καθόλου άγνωστα λόγια εννοείται.

Έτσι, επιχειρηματολογώντας με κάποια μηνύματα που παίρνει από τη Βίβλο, φτάνει στο συμπέρασμα ότι σκοπός της επιρροής είναι η υπεράσπιση όσων δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.

Μας ρωτάει τι έχουμε στα χέρια μας, δηλαδή, τι μας έχει δοθεί ή τι έχουμε καταφέρει κι έχουμε αποκτήσει με την πάροδο των χρόνων. Για τον Rick, αυτό που έχουμε στα χέρια μας είναι η ταυτότητά μας και δείχνει τρία πράγματα:

1. Το σύμβολο ασχολίας

2. Το σύμβολο του εισοδήματος

3. Το σύμβολο της επιρροής

Και καταλήγει στην πρωταρχική γι'αυτόν ερώτηση που πρέπει να απαντήσουμε: τι κάνουμε με αυτά;

Η απάντηση που δίνει τελικά δεν αφορά στο να τα χρησιμοποιήσουμε για τον εαυτό μας, αλλά στο να βοηθήσουμε ώστε ο κόσμος μας να γίνει ένα καλύτερο μέρος.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του πατώντας εδώ.

Ανύποπτες Απόψεις

Ντριιιιιν, ντριιιιιν, ντριιιιιν!

Όχι, όχι! ΌΧΙ ΠΆΛΙ! Γαμώτο, πάλι πάνω στο καλό. Τι σκατά ονειρευόμουν κι έχω  αυτή την αίσθηση; Αυτή την αγνή αίσθηση πληρότητας κι ευδαιμονίας! Μια μάνα στην κουζίνα, ένα παιδί που έτρωγε και δίπλα ένα βιβλίο, ο πατέρας που έκανε δουλειές στον κήπο. Πω πω! Τι θολές εικόνες... Μόνο αυτήν η γλυκιά αίσθηση που με κάνει ήδη να νοσταλγώ τ'όνειρό μου. Τέλος πάντων, καλύτερα να σηκωθώ να βάλω κάτι στο στόμα μου.

Τι ωραίο πρωινό. Ας το συνδυάσω με μια μικρή βόλτα στη γειτονιά, να δω κανένα χαμογελαστό πρόσωπο, τα φύλλα των δέντρων που ξεχάστηκαν να πέσουν, να χαρώ αυτές τις μικρές κι ευχάριστες λεπτομέρειες της χαλεπής ζωής μου.

Ααα καλημέρα κύριε Γιάννη! Τι κάνετε; Πως είστε; Κι εγώ καλά, βγήκα για έναν περίπατο πριν καταπλακώσουν τη δροσιά οι βαριές ακτίνες του ήλιου. Χαχα, ναι! Ποιητικός όπως πάντα, καλή συνέχεια!

Έχει τριαντάφυλλα αυτή την εποχή; Ααα είναι ψεύτικα! Κρίμα. Όμως αυτά τα κατακόκκινα πέταλα, πόσο θυμίζουν τα χείλη της. Ελπίζω να'ναι καλά κι ας έχω καιρό να τη δω. Τι να κάνει άραγε; Γαμημένες αναμνήσεις. Αλλά όλα πάνε καλά! Καιρό είχα να το κάνω αυτό, να σηκωθώ νωρίς και να ζήσω στη μέρα.

Τι να γίνεται στον κόσμο; Αναθεματισμένη τεχνολογία, δε μας αφήνεις σε ησυχία! Πόσο τραγικό; Θέλω να μάθω μα θα'θελα να μην μπορούσα! Να μη γέμιζα από τόσο νωρίς το κεφάλι μου με τα προβλήματα της ανθρωπότητας! Smartphones φτιαγμένα για χαζούς... Θα δω μόνο τους τίτλους των ειδήσεων για να μην μου φάνε όλη την ώρα αυτής της τόσο σπάνιας βόλτας.

Οικονομική Κατάρρευση (ακόμη; στο ναδίρ φτάσαμε!), Κοινωνική Κατάθλιψη (τα έλεγα μα ποιος με άκουγε;), Γυναικόπαιδα που το βάζουν στα πόδια (η καρδιά μου με πιάνει, θα μπορούσαμε να'μαστε εμείς!), ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ (ποιος τρομοκρατεί ποιον τέλος πάντων;), Το Όραμα της Ενωμένης Ευρώπης (οι πούστηδες μας κοροϊδεύουν μπροστά στα μάτια μας), Η Ν.Δ. απέτυχε να πραγματοποιήσει τις εσωτερικές εκλογές (πλάκα μας κάνετε; τι περιμένατε από ανθρώπους που ασχολούνται με πολιτική στο Ελλαδιστάν;), Η Ανατολή χρήζει ανάγκης Δυτικού εκδημοκρατισμού (πάλι για ιμπεριαλισμό μιλάει), Τουρκικά F-16 κατέρριψαν Ρωσικό μαχητικό (ποιος ξέρει τι θα ακούσουμε πάλι...), Ο Γέροντας τα προέβλεψε όλα! (ωωωχ άρχισαν, κι εγώ προβλέπω πως μια μέρα δε θα υπάρχουμε πια, τι σκατά κάνω λάθος και δεν με κάνουν ΆΓΙΟ;), Ποιος δημιούργησε τον ISIS; (πλάκα μας κάνεις ρε μάστορα;), Ο Ψυχρός Πόλεμος δεν έπαψε να υφίσταται (που να δεις τι θα γίνει τώρα που χώνονται και οι Κινέζοι, οι Ινδοί και τα άλλα τα παιδιά...), Το Παγκόσμιο Εμπόριο δυσκολεύεται να συγκρατήσει τα άπληστα στόματα ολάκερης της οικουμένης (ενδιαφέρουσα άποψη), ΤΡΊΤΟΣ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ (λυπάμαι αυτούς που τρομάζουν με τις λέξεις, λες και δεν υφίσταται καθημερινά ο κόσμος όλος τους διάφορους πολέμους, τις φωτιές που βάζουν κάποιοι εδώ κι εκεί, τις φωτιές που θα μας κάψουν όλους...).

Ας το κλείσω το ρημάδι, το καίω και μόνος μου εγώ! Μόνο τραγικά πράγματα συμβαίνουν γύρω μου; Μήπως κάποιος παίζει με το μυαλό μου; Κι αυτή η καταραμένη αίσθηση πως κάτι δεν πάει καλά... Σίγουρα τα πράγματα δεν πάνε καλά. Είμαι βέβαιος γι'αυτό. Μα τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε την κατάσταση; Ποια είναι η κατάσταση που θέλουμε να βιώσουμε εμείς και τα παιδιά μας στο μέλλον; Αααχ εκείνη η πραγματικά απερίγραπτη αίσθηση που είχα μόλις ξύπνησα σήμερα το πρωί, λες να'ναι αυτή που θέλουμε να βιώσουμε; Απ'την άλλη, τι κάθομαι και τα σκέφτομαι όλα αυτά; Μα μια μέρα δε θα υπάρχουμε! Αυτός που είπε πως είμαστε αστερόσκονη, πόσο δίκιο είχε; Αυτός που είπε πως είμαστε το σύμπαν με την μορφή ανθρώπου και εξετάζουμε τον εαυτό μας, δηλαδή, το σύμπαν εξετάζει τον εαυτό του, πόσο δίκιο είχε άραγε; Για κάποιους Λόγος, για άλλους Σύμπαν, Κόσμος, Θεός! Για μένα οι άνθρωποι είμαστε κάτι μικροί καλικάντζαροι, που μπορούμε να γίνουμε υπεράνθρωποι, σαν αυτόν του Νίτσε, να γίνουμε μικροί Θεοί! Μα μια μέρα πίσω στο βυθό του σύμπαντος θα γυρίσουμε μέχρι να τύχει να πάρουμε μιαν άλλη μορφή και να δώσουμε ακόμη μια ευκαιρία στην αυτογνωσία κι αυτοκριτική του.

Γράφω και γράφω, μαθαίνω τον εαυτό μου, μαθαίνω τον κόσμο. Δημιουργώ γιατί φοβάμαι πως θα φύγω και δε θα αφήσω τίποτα στους άλλους. Κοινοποιώ για να'ρθω σε επαφή, να επικοινωνήσω και να δείξω σε όλους ποιος είμαι, να πω σε όλους πως είμαι εδώ, πως για όσο θα ζω, θα προσπαθώ να αναπτύσσομαι, να φτάσω ψηλά σε έναν ουρανό χωρίς ταβάνι που τον κρύβω στο μυαλό μου! Δε θέλω να'μαι μια στάλα που θα πέσει και θα χαθεί με τις υπόλοιπες, θέλω να'μαι η στάλα που θα δώσει ζωή σε έναν σπόρο! Που θα ποτίσω με το πέρασμά μου κάποιες όμορφες συνειδήσεις, να ζήσω μέσα από αυτές όσο πιο πολύ μπορώ! Τι ματαιοδοξία; Τι ανώριμη σκέψη; Πόσο πραγματικά ανελεύθερος είμαι και κοροϊδεύω την ύπαρξή μου φτιάχνοντας τέτοιες ιστοριούλες;

Όλες αυτές οι σκέψεις στις πλάτες μου βαραίνουν τόσο, που είτε θα με ρίξουν στα τάρταρα, είτε θα μου δώσουν δύναμη να πετάξω τις αρρωστημένες ιδέες που μου'δωσαν κάποιοι, που μ'έκαναν να μοιάζω με άγγελο με πληγωμένα φτερά. Τη δύναμη να πετάξω ψηλά και ν'απαρνηθώ τη σισύφεια φύση μου!

Το γράψιμο είναι αυτοψυχαναλυτικό. Το γράψιμο είναι εργαλείο για να μάθει κανείς τον εαυτό του και μέσα απ'τον ίδιο να μάθει τον κόσμο όλο. Το γράψιμο βοηθά να ξεχνιέται κανείς, όση ώρα γράφω δε νιώθω τίποτα άλλο εκτός από μια έξαψη. Μια σύνδεση με κάτι αιώνιο και θείο.

Κάποια κείμενα δεν αξίζει να κρυφτούν από τ'ανοιχτά μυαλά αυτού του μάταιου κόσμου.

Γραμμένο τον Νοέμβρη του 2015.

Ήρωας Ντόπα

Να'φτιαχνα έναν ήρωα, να τον έντυνα με λέξεις. Είναι φορές που θέλω να βγω και να ουρλιάξω. Να βγάλω μια κραυγή τόσο δυνατή που να σπάσουν όλα μου τα καλούπια.

Να του'δινα τη δύναμη να δει μέσα στα κεφάλια των ανθρώπων. Κι ας είναι τα συναισθήματα τέτοια, που όσο κι αν κλάψει κανείς, τα δάκρυα των λέξεων ποτέ να μην τελειώνουν.

Να μπορούσε να βρε την τρέλα και να τη γιατρέψει. Να προλάβει τα δάκρυα του γέρου που δεν έζησε την μοναδική του ζωή όπως την ήθελε. Να τον προλάβει πριν αυτός νοσταλγήσει τα νιάτα του, τότε που μπορούσε ν'αλλάξει τα πάντα.

Αχ και να μπορούσα να φτιάξω τον ήρωά μου, τέτοιον που να νικήσει το χρόνο, να ζήσει βοηθώντας τους άλλους, υπηρετώντας τους.

Που να βρω τη δύναμη που χρειάζομαι;

Σκέφτομαι και σκέφτομαι. Προσπαθώ να το παίξω σοφός και να βρω μια αναλαμπή μέσα στο κεφάλι μου. Τι θα μου έλεγα τώρα αν ήμουν γέρος; Πόσο θα γέλαγα με το σημερινό μου εαυτό αν ήξερα τι θα περνούσα στην ζωή μου; Πόσο θα έκλαιγα αναλογιζόμενος τις αναμνήσεις; Τις ξένοιαστες βόλτες με τους φίλους, τις συζητήσεις που με έκαναν να γνωρίσω καλύτερα εμένα και τους άλλους, τις κοπέλες που κοιμήθηκα μαζί τους, τα ταξίδια που πήγα κι αυτά που ήθελα να πάω, όλα μου τα όνειρα που παρέμειναν όνειρα σκοτωμένα, το χαμένο έρωτά μου όταν της έλεγα εκείνη την μακάρια βραδιά: αν πέθαινα τώρα δε θα μ'ένοιαζε.

Τί όνομα θα του'δινα αν ήθελα να τον κάμω άτρωτο κι ατέρμονο. Τέτοιον που να μην μπορεί κανείς να του αντισταθεί κι απλά να πηγαίνει στο πλευρό του;

Η ζωή είναι ωραία. Αν αγαπάς, μοιράζεσαι και θυσιάζεις, μπορείς να είσαι ευτυχής και κάπου έξω, κάπου που να μη φαίνεσαι, κι ας κρυώνεις κι ας πεθαίνεις. Αυτό το παράδοξο της ζωής που όλοι μας δυσκολευόμαστε να αντιληφθούμε και το περιφρονούμε. Ζώντας μια ζωή ανούσια, κοιτώντας τα μικροπράματα, αυτά που δεν έχουν και τόση σημασία. Ζώντας με το σκεπτικό πως θα υπάρχουμε για πάντα, που κάνουμε σχέδια θεωρώντας τα πάντα δεδομένα. Υγεία, φίλους κι απλόχερη αγάπη. Μέχρι κάτι να χάσουμε, να φάμε ένα χαστούκι, κι ύστερα άλλο ένα, άλλο ένα. Μέχρι που να πέσουμε κάτω απ'τα πολλά χαστούκια, να φτύσουμε αίμα, να φτύσουμε τις μοναχές ψυχές μας.

Ε λοιπόν το βρήκα. Τον ήρωά μου θα τον ονομάσω Θάνατο! Θα τον ντύσω με τις λέξεις ώστε να φαίνεται πιο θελκτικός. Θα του δώσω δύναμη να δει μέσα στα κεφάλια όλων των ανθρώπων, τότε που θα τον σκέφτονται. Θα τον αφήσω να γιατρέψει κάθε τρέλα, απλά με την παρουσία του. Να πάρει τον γέρο μαζί του πριν αυτός προλάβει να δακρύσει και νοσταλγήσει τα νιάτα του. Ο Θάνατος, ο γλυκός μου ήρωας Θάνατος, νικητής στην μάχη με το χρόνο, θα ζει για πάντα παίρνοντας μαζί του κάθε έναν που τον παρακάλεσε γι'αυτό, βοηθώντας τον, υπηρετώντας τον.

Καλέ μου ήρωα Θάνατε, δώσε μου δύναμη να αντέξω τον πόνο της έλξης για ζωή κι εγώ σου υπόσχομαι πως κάποτε θα συναντηθούμε...

Γραμμένο τον Νοέμβρη του 2015.

Ο προφήτης - Χαλίλ Γκιμπράν

«Η αληθινή αγάπη ποτέ δεν είναι κτητική», μας λέει ο άνθρωπος από τον Λίβανο όπως και ήταν γνωστός ο ποιητής, συγγραφέας, φιλόσοφος και ζωγράφος που άκουγε στο όνομα Χαλίλ Γκιμπράν.

Έχετε ακουστά ένα ρητό που λέει:

«Αν αγαπάς κάποιον άσ'τον να φύγει!
Αν γυρίσει πίσω, είναι δικός σου!
Αν δεν γυρίσει, δεν ήταν ποτέ!»

Ε λοιπόν, αυτός μας το έδωσε! Ας επικεντρωθούμε όμως σε ένα έργο του.

Ο Προφήτης είναι, απ'ότι λένε άλλοι από εμάς πιο σημαντικοί, το κυριότερό του έργο. Και μιας και το διάβασα τελευταία, θα ήθελα να το παρουσιάσω και σε εσάς, και να σας το προτείνω εννοείται ανεπιφύλακτα.

Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα κείμενο με ολοφάνερη ποιητική χροιά. Ο συγγραφέας, δημιουργεί έναν ήρωα, τον προφήτη Αλ-Μουσταφά, ο οποίος βρίσκεται για χρόνια σε μια μακρινή πόλη, την Ορφαλεζία, μα δεν κατάγεται από εκεί και γι'αυτό έχει έντονη επιθυμία να επιστρέψει στην πατρίδα του. Κάποτε, η ώρα του φτάνει, κι ο κόσμος της Ορφαλεζίας, του ζητάει να του μεταδώσει λίγη από τη σοφία που απέκτησε με το πέρασμα των χρόνων.

Κάπως έτσι, ο προφήτης παίρνει τον λόγο και μας μιλάει για τα σημαντικότερα θέματα επί γης, θέματα όπως: η αγάπη, τα παιδιά, η χαρά και η λύπη, η ελευθερία και ο θάνατος.

Σας παραθέτω εδώ κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο για να πάρετε μια γεύση:

Για τα παιδιά

«Τα παιδιά σας δεν είναι παιδιά σας, είναι οι γιοι και οι κόρες της λαχτάρας της Ζωής για τη Ζωή.
Έρχονται στη ζωή με τη βοήθειά σας, αλλά όχι από σας, και μόλο που είναι μαζί σας, δεν ανήκουν σε σας.
Μπορείτε να τους δώσετε την αγάπη σας, όχι όμως και τις ιδέες σας, γιατί αυτά έχουν τις δικές τους ιδέες.
Μπορείτε να στεγάσετε το σώμα τους, όχι όμως και την ψυχή τους, γιατί η ψυχή τους κατοικεί στο σπίτι του αύριο, που εσείς δεν μπορείτε να επισκεφτείτε, ούτε στα όνειρά σας.
Μπορείτε να προσπαθήσετε να τους μοιάσετε, αλλά μη γυρεύετε να κάνετε αυτά να σας μοιάσουν, γιατί η ζωή δεν πηγαίνει προς τα πίσω και δεν σταματά στο χθες.
Εσείς είστε τα τόξα απ'όπου τα παιδιά σας, σαν ζωντανά βέλη, θα τιναχτούν μπροστά.
Ο τοξότης βλέπει το σημάδι πάνω στο μονοπάτι του άπειρου, και σας λυγίζει με τη δύναμή του ώστε τα βέλη του να τιναχτούν γοργά και μακριά.
Το λύγισμά σας στο χέρι του τοξότη ας είναι για σας χαρά, γιατί όπως αυτός αγαπά τα βέλη που πετούν, έτσι αγαπά και τα τόξα που είναι σταθερά.»

Ο Γκιμπράν ήταν μαρωνίτης, αίρεση χριστιανική του Λιβάνου, και του έμαθε γράμματα ένας ιερέας, ίσως αυτός να είναι ένας σημαντικός λόγος που μας μίλησε μέσα από θρησκευτικά πρόσωπα, όπως βλέπουμε στα έργα: ο προφήτης, οι θεοί της γης κι ο Ιησούς ο γιος του ανθρώπου.

Μέσα από το έργο του, γίνεται μια προσπάθεια να δοθεί στους ανθρώπους ένας μπούσουλας ζωής, ο οποίος βασίζεται στο πάντρεμα της χρηστιανικής ηθικής και της αραβικής σοφίας τόσων και τόσων χρόνων. Ίσως γι'αυτό να έγινε το βιβλίο του τόσο γνωστό κι επιτυχημένο, επειδή εξήγησε κάποια πράγματα που μας λένε τα ''ιερά βιβλία'' με άλλα λόγια, πιο ποιητικά και σύγχρονα, κι αλλάζοντας ίσως τον τρόπο που βλέπουμε τον Θεό, δηλαδή από κάτι που βρίσκεται έξω από εμάς, προς τα μέσα μας, φέρνοντάς μας απέναντι στον εαυτό μας και τον προσωπικό Θεό μας.

Κάποια από τα μαθήματα της ζωής που μπορεί να αντλήσει κάποιος από το έργο του είναι τα εξής:

~ Να είσαι ευγνώμων για τις δύσκολες στιγμές. Σου έδειξαν πόσο δυνατός μπορείς να είσαι.

~ Πάντα να βάζεις αγάπη στη δουλειά σου.

~ Η αγάπη συνδέει τα πάντα μέσα σε μια απόλυτη αρμονία.

~ Δες τη θετική πλευρά της ζωής.

~ Όταν δίνεις ολόκληρο τον εαυτό σου, τότε δίνεις πραγματικά.

~ Δεν βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα. Τα βλέπουμε σύμφωνα με το ποιοι είμαστε εμείς.

~Η στάση σου απέναντι στη ζωή, θα καθορίσει και τη στάση της ζωής απέναντί σου.

Ορίστε ακόμη ένα πολύ ωραίο απόσπασμα:

Για την αυτογνωσία

«Οι καρδιές σας γνωρίζουν σιωπηλά τα μυστικά των ημερών και των νυχτών, αλλά τ'αφτιά σας διψούν για τον ήχο της γνώσης της καρδιάς σας.
Θέλετε να γνωρίσετε με λόγια αυτό που γνωρίζετε από πάντα στη σκέψη.
Θέλετε ν'αγγίξετε με τα δάχτυλά σας το γυμνό σώμα των ονείρων σας, και είναι καλό που το θέλετε.
Το κρυφό πηγάδι της ψυχής σας πρέπει να αναβλύσει και να τρέξει κελαρύζοντας προς τη θάλασσα, και ο θησαυρός του άπειρου βάθους σας πρέπει να αποκαλυφτεί στα μάτια σας.
Δεν πρέπει όμως να υπάρχουν ζυγαριές για να ζυγίζουν τον άγνωστο θησαυρό σας, και μη μετράτε τα βάθη της γνώσης σας με το βυθομετρικό κοντάρι ή το σχοινί, γιατί ο εαυτός είναι μια θάλασσα απεριόριστη και άμετρη.
Μη λέτε, «Βρήκα την αλήθεια», αλλά να λέτε, «Βρήκα μιαν αλήθεια».
Μη λέτε, «Βρήκα το μονοπάτι της ψυχής», αλλά να λέτε, «Συνάντησα την ψυχή που περπατούσε στο μονοπάτι μου».
Γιατί η ψυχή περπατά πάνω σ'όλα τα μονοπάτια.
Η ψυχή δεν περπατά πάνω σε μια γραμμή ούτε μεγαλώνει σαν καλάμι.
Η ψυχή ξεδιπλώνεται, όπως ο λωτός με τα αναρίθμητα πέταλα.»

Η ψυχή για την οποία κάνει λόγο φαίνεται να είναι η θεία συνείδηση, η ίδια η ζωή. Πραγματικά, καταφέρνει με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο να μιλήσει κατευθείαν στην καρδιά μας, κάνοντας όποιον διαβάσει αυτό το μικρό βιβλιαράκι να αισθανθεί πως όλα είναι πολύ πιο απλά απ'ότι νομίζουμε, και μόνοι μας εμείς, κάνουμε τη ζωή μας δύσκολη και περίπλοκη.

Η κίνησή του όμως να γράψει ένα τέτοιο βιβλίο, ήταν και συμβολική, καθώς έδωσε ένα διαμάντι στον κόσμο του περασμένου αιώνα, στόλισμα αληθινό, μπρος σε όλη αυτή την φρικαλεότητα που υπέστη το ανθρώπινο είδος. Έδωσε επίσης έναυσμα ώστε να πιστέψουν οι άνθρωποι στο θείο που ενυπάρχει μέσα τους, απαντώντας σε ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα που έχει να απαντήσει κάθε γενιά για την ίδια, για το πως πρέπει να διάγουμε το βίο μας ώστε να ζήσουμε καλά και σύμφωνα με τους κανόνες της φύσης μας. Έδωσε με λίγα λόγια κάτι στον άνθρωπο για να πιστέψει κι άρα να δυναμώσει απέναντι στους φόβους του.

Σας παραθέτω ακόμη ένα απόσπασμα, και ποια θα ήταν η καλύτερη επιλογή τώρα που θέλω να κλείσω, αν όχι ο θάνατος;

Για τον θάνατο

«Θέλετε να μάθετε το μυστικό του θανάτου, αλλά πώς θα το βρείτε αν δεν το γυρέψετε μέσα στην καρδιά της ζωής;
Η κουκουβάγια που τα νυχτόθωρα μάτια της είναι τυφλά στο φως της μέρας, δεν μπορεί ν'αποκαλύψει το μυστήριο του φωτός.
Αν θέλετε πραγματικά ν'αντικρίσετε την ψυχή του θανάτου, ανοίξτε την καρδιά σας ολάκερη στο σώμα της ζωής, γιατί η ζωή κι ο θάνατος είναι ένα, καθώς ο ποταμός κι η θάλασσα είναι ένα.
Στο βάθος των ελπίδων και των πόθων σας υπάρχει η σιωπηλή σας γνώση για το υπερπέραν.
Και σαν τους σπόρους που ονειρεύονται κάτω από το χιόνι, η καρδιά σας ονειρεύεται την άνοιξη. Να εμπιστεύεστε τα όνειρα, γιατί σ'αυτά είναι κρυμμένη η πύλη προς την αιωνιότητα.
Ο φόβος σας για τον θάνατο είναι σαν το τρεμούλιασμα του βοσκού όταν στέκεται μπροστά στον βασιλιά που το χέρι του θα τον ακουμπήσει για να τον τιμήσει.
Μήπως δεν χαίρεται ο βοσκός κάτω από το τρεμούλιασμά του, που θα φορέσει το μετάλλιο του βασιλιά;
Κι ωστόσο, δεν είναι η ταραχή εκείνο που τον νοιάζει πιο πολύ;
Γιατί, τι άλλο είναι ο θάνατος εκτός από το να σταθείς γυμνός μέσα στον άνεμο και να λιώσεις μέσα στον ήλιο;
Και τι σημαίνει να πάψεις ν'αναπνέεις εκτός από το να ελευθερώσεις την ανάσα από τα ασταμάτητα κύματά της, για να μπορέσει να υψωθεί και ν'απλωθεί και να γυρέψει τον Θεό ανάλαφρη κι ανεμπόδιστη;
Μονάχα όταν πιείτε από το ποτάμι της σιωπής, θα μπορέσετε πραγματικά να τραγουδήσετε.
Και μόνο όταν φτάσετε στη βουνοκορφή, θ'αρχίσετε να σκαρφαλώνετε.
Και όταν η γη γυρέψει τα μέλη σας, τότε μόνο θα χορέψετε πραγματικά».

Πληροφορίες άντλησα από το βιβλίο ''Ο Προφήτης'' - Εμπειρία Εκδοτική.

Τι είναι αυτό που χρειάζεται για μια καλή ζωή;

Το TEDx αφορά τη διάδοση ιδεών που αξίζουν, είναι μια εξαιρετική προσπάθεια ώστε να γίνει καλύτερος ο κόσμος μας. Μια από τις σημαντικότερες ομιλίες σχετίζεται με το τι χρειάζεται μια καλή ζωή, και σας της παραθέτω παρακάτω.

Οι περισσότεροι από τους νέους και μη, πιθανότατα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, πιστεύουμε πως αυτό που χρειάζεται για μια καλή ζωή αφορά σίγουρα στα χρήματα, ίσως και στη φήμη και στη σκληρή δουλειά.

Μέσα από μια 75ετή έρευνα του Πανεπιστημιού του Χάρβαρντ o ψυχίατρος και καθηγητής Robert Waldinger έρχεται να μας δώσει μιαν απάντηση που λίγο πολύ οι περισσότεροι διαισθάνονται: οι καλές σχέσεις είναι αυτές που μας κρατάνε ευτυχισμένους και υγιείς.

Επίσης, αναφέρει τρία σημαντικά μαθήματα που εξήχθησαν μέσα από όλη αυτή την μεγαλεπήβολη εργασία τους:

1. Οι κοινωνικές σχέσεις είναι ιδιαίτερα καλές για εμάς και η μοναξιά σκοτώνει.

2. Δεν μετράει μόνο ο αριθμός των φίλων, ή το πόσο αφοσιωμένοι είμαστε σε μια σχέση αλλά, πάνω απ'όλα, η ποιότητα των στενών σχέσεων που έχουμε.

3. Οι υγιείς σχέσεις δεν προστατεύουν μόνο το σώμα αλλά και τον νου μας.

Ένα ακόμη σημαντικό γεγονός είναι ότι για όλα αυτά χρειάζεται συνεχής προσπάθεια, συνεχής προσπάθεια που βασίζεται στην καθημερινή μας δράση.

Και κλείνει με ένα απόφθεγμα του Mark Twain:

«Δεν υπάρχει χρόνος, τόσο μικρή είναι η ζωή για διαπληκτισμούς, απολογίες, πικρίες κι ευθύνες. Υπάρχει μόνο χρόνος για αγάπη, κι αυτός ακόμα είναι λίγος».

Κι όπως μας λέει χαρακτηριστικά, «η καλή ζωή χτίζεται με καλές σχέσεις».

Μπορείτε να δείτε το βίντεο της ομιλίας πατώντας εδώ.

Χρόνια πολλά Φιλοσοφία

Για κάποιο λόγο που δεν ξέρω, γιορτάζουμε κάθε μέρα κι από κάτι διαφορετικό. Κανονικά, η ίδια η ζωή γιορτάζει κάθε μέρα όλη μέρα χωρίς σταματημό, και η ζωή είμαστε εμείς κι όλα όσα βρίσκονται στον κόσμο μας, ίσως κι αυτά που δε βρίσκονται...

Εν πάση περιπτώση, σήμερα είδα πως γιορτάζεις, ω, εσύ, αγαπημένη μου φιλοσοφία. Δεν ξέρω αν όντως σήμερα φοράς τα γιορτινά σου, το διαδίκτυο δε με βοηθάει να το εξακριβώσω δεόντως. Ωστόσο, είτε τα φοράς είτε όχι, νομίζω πως είναι μια καλή ευκαιρία να σου ευχηθώ τα  χρόνια πολλά, να σε ευχαριστήσω που υπάρχεις και να σε ασπαστώ ως την πιο ιερή γυναίκα.

Φιλοσοφία μου, εσύ μητέρα των ανθρώπων, σκέψη της σκέψης μας, εσύ είσαι που μας δίνεις τα φώτα σου και μας οδηγείς μπροστά, στο γνωστό μας άγνωστο! Εσύ που είσαι η συνείδηση της ανθρωπότητας, που μας εξηγείς όσο μπορείς το ανεξήγητο της ζωής και που μας βοηθάς να καταλάβουμε τον εαυτό μας, τι θα κάναμε χωρίς εσένα; Μήπως δε θα ζούσαμε μέσα στα τροπικά δάση ακόμη; Στα λαγκάδια και τις βουνοπλαγιές ως άλλα κοπάδια ζώων; Στερημένοι από κάθε στοχασμό και γνώση;

Αχ, εσύ, εσύ γλυκιά ερωμένη, που μας συντροφεύεις - όχι μόνο τα βράδια - στα βρόμικα σεντόνια της ψυχής μας. Εσύ νόστιμο κορίτσι με τα ωραία σου... Φίλη της αγάπης για ζωή! Σ'ευχαριστούμε που μας κάνεις να είμαστε, αυτό που είμαστε, κι ας μην το δεχόμαστε, μικροί ακόμη μπρος στο μεγαλείο της αλήθειας σου!

Στα μονοπάτια σου, περιπατητές σε δόξασαν, τους κράτησες ζωντανούς τω πνεύματι κι εμείς γι'αυτό Αγία σ'ονομάσαμε! Είσαι η ίδια η ζωή, η απόδειξη της ύπαρξής της, κι εμείς, δεν είμαστε άλλοι από τα κύτταρά σου.

Εσύ γιορτάζεις, και χθες και σήμερα και αύριο, για πάντα! Κι εμείς, αν και ματαιοπονούμε, σου αναγνωρίζουμε την αξία σου, κι ας μην είμαστε μονιασμένοι μεταξύ μας, κι ας μη σε βλέπουν οι πλείστοι σαν τη Θεία Πρόνοια, κι ας αλληλοκατηγορούμαστε για όλα. Ευτυχώς, οι πλέον σοφοί από εμάς, εκτός από το να σε κατανοούν, σε σμιλεύουν κιόλας, κι είναι τα χέρια τους απαλά όπως οι ψυχές τους ζώσες.

Φιλοσοφία μου, πολυαγαπημένη μου κυρά, δώσε μας κουράγιο να διάγουμε το βίο μας, να τον κάνουμε μεστό, τέτοιον που να πέσει, όταν θα'χει έρθει η ώρα μας, σαν το ώριμο μήλο της σοφίας σου.

Χρόνια καλά Φιλοσοφία μου, γιατί τα πολλά είναι άτοπα...

Η άπειρή μας αγάπη για σε, μας κάνει να νιώθουμε ζωντανοί! Άγγιξέ μας λίγο, πριν γίνουμε στάχτη και γυρίσουμε εκεί απ'όπου προήλθαμε, δηλαδή στο τίποτα, και δώσε μας το αιώνιό σου χάδι, το τρυφερό σου φιλί...

Animated Φιλόσοφοι

Μια αγαπημένη σειρά της ΕΤ3 ακούει στο όνομα ''Animated Φιλόσοφοι''. Αφορά ουσιαστικά την προβολή κάποιων σημαντικών φιλοσόφων που πέρασαν από αυτόν τον μάταιο κόσμο...

Ο Γιώργος Χατζηβασιλείου με έναν πολύ όμορφο τρόπο, αξιοποιώντας ουσιαστικά τα animations, μας δίνει μια ιδέα και ίσως το ζουμί από τη φιλοσοφία τους. Φιλόσοφοι όπως ο Σωκράτης, ο Πλάτων κι ο Αριστοτέλης γίνονται πιο εύκολα κατανοητοί μέσα από τα συγκεκριμένα βίντεο. Μπορεί να φαίνονται παιδικά, κι ως ένα βαθμό είναι, καθώς μέσα από την παρούσα δουλειά δίνεται η ευκαιρία και σε μικρότερους σε ηλικία να γνωρίσουν τους φιλόσοφους αυτούς, ωστόσο, είναι κατάλληλο υλικό και για ενηλίκους που δεν έτυχε να έρθουν σε επαφή ποτέ με τους πατέρες της φιλοσοφίας.

Ποιος πρωτομίλησε για τη φιλοσοφία, είπε για ηλιοκεντρικό σύστημα και ισότητα ανάμεσα στα φύλα; Ποιος μίλησε για τη μεταβολή, τον λόγο, τη διαλεκτική και τη σχετικότητα; Ποιος αποσαφήνισε τη διάκριση μεταξύ πραγματικού και φαινομενικού, συνέλαβε τον ορθολογισμό και είναι πατέρας του ρεύματος της οντολογίας/μεταφυσικής; Αυτά κι άλλα πολλά ''ποιος αυτό, ποιος εκείνο'' μπορούν να απαντηθούν εύκολα σε αυτά τα βιντεάκια 20 μόνο λεπτών...

Πραγματικά, είναι μια πολύ όμορφη κίνηση από πολλές απόψεις αυτή η σειρά που είχε πρωτοξεκινήσει πριν χρόνια στην ελληνική τηλεόραση κι έκτοτε αναμεταδίδεται μέσω επαναλήψεων, μακάρι να υπήρχαν περισσότερες εκπομπές τέτοιου τύπου, εκλαϊκευτικές, σε θέματα όπως η επιστήμη, η φιλοσοφία και η τέχνη εν γένει.

Για το υλικό πατήστε εδώ, αλλά δεν είναι αναρτημένο με σειρά και τάξη, γι'αυτό θα σας συμβούλευα να το δείτε ως εξής:

1.   Πυθαγόρας
2.   Ηράκλειτος
3.   Παρμενίδης
4.   Εμπεδοκλής
5.   Δημόκριτος
6.   Σωκράτης
7.   Πλάτων
8.   Αριστοτέλης
9.   Επίκουρος
10. Πλωτίνος
11. Αυγουστίνος
12. Θωμάς Ακινάτης

Για να δούμε, θα καταλάβετε αν υπάρχει σύνδεση μεταξύ τους;

Χάρτινοι Πύργοι

Άλλη μια μέρα. Μια στάλα νερού που γεμίζει το κουβαδάκι της ζωής μας. Μεγαλώνοντας στο ψέμα γίνεσαι κομμάτι του. Ένα matrix στο οποίο η πραγματικότητα μοιάζει να'ναι τόσο αληθινή, όσο αληθινή είναι και η αγάπη μας για τα παιδιά μας.

Πιάσε τούβλο, βάλε τούβλο κι ο πύργος μεγαλώνει. Θεέ και Κύριε! Πόσο γρήγορα ψηλώνει; Θα τον σηκώσουμε ως τον ουρανό και θ'ανέβουμε για να κάνουμε μια συζήτηση μαζί Σου. Να πούμε για το νόημα της ζωής. Μια παράσταση που λαμβάνει χώρα σε μια αλλόκοτη σκηνή. Να πούμε για τους κομπάρσους και τα σκηνικά. Να σχολιάσουμε τους πρωταγωνιστές και να τσουγκρίσουμε στην υγειά τους. 

Όνειρα οράματα, ένα παιχνίδι του νου μέσα στην ψευτιά. Συνηθίσαμε το ψέμα κι ας μην ξέραμε πως ήταν τέτοιο. Τριγύρω τόσες ψευδαισθήσεις, μα εμείς εκεί, πιάσε τούβλο, βάλε τούβλο κι ο πύργος να ψηλώνει. 

Ο ανώτερός μας εαυτός είναι έξω μας. Θα πρέπει να κάνουμε μεγάλα άλματα μήπως τον προφτάσουμε. Σκαλί-σκαλί κι ο κόσμος μια κουκίδα. Ανεβαίνουμε σε ύψη που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε κι αυτό γιατί το πνεύμα μας εξελίσσεται σε πιο αργό ρυθμό σε σχέση με την ύλη.
Το χάσμα μεγαλώνει κι ο πύργος παίρνει να ψηλώνει. Πότε θα φτάσουμε εκεί που φανταζόμαστε και τι θα συναντήσουμε; Η δύναμη που μας οδηγεί, η ελπίδα μας για σωτηρία. Η σωτηρία από τον ίδιο μας τον εαυτό. 

Στάλα στη στάλα μέχρι το κουβαδάκι να γεμίσει, να γείρει απ'το βάρος και να χαθεί στης λήθης το πηγάδι. Σκέψη στη σκέψη, ένα καρκίνωμα που μας κάνει να πεθαίνουμε εθελοτυφλώντας μπροστά στην ψευτιά που μας έγινε συνήθεια.

Όλα μοιάζουν στην αρχή μπερδεμένα μα ξεδιαλύνουν στην πορεία. Θέλει δύναμη και τόλμη η ελευθερία. Παλεύουμε να σπάσουμε τις αλυσίδες μας. Κοιτάμε τριγύρω και βλέπουμε μονάχα την τραγική μας φύση, αυτή που μας φοβίζει και μας κάνει να τρέχουμε μακρυά. Να ανέβουμε ψηλά και να λογαριαστούμε.

Αχ, είναι βαρύς ο πόνος της έλξης για ζωή. Μας κουράζει, μας παγώνει. Μας μπερδεύει, μας θεριεύει.

Ανεβαίνουμε κι ανεβαίνουμε. Όλα γίνονται μηχανικά. Κανείς δε σκέφτεται, κανείς δε θυμάται από που ξεκίνησε. Κι όμως, όλα είναι εφήμερα. Χτίζουμε και χτίζουμε εδώ και τόσα χρόνια. Στάλα η μέρα, κουβαδάκι η ζωή. Συνεχίζουμε ως άλλοι φυλακισμένοι του ίδιου μας του εαυτού σε μια φυλακή βασισμένη σε κάποια ηθική. Μα ποια ηθική; Που χτίζουμε άραγε τον πύργο μας; Ποια η ηθική της ανηθικότητας που μας χαρακτηρίζει; Πυργάκι θεόψηλο χτισμένο στην άμμο! Η ψεύτικη κι εφήμερη ηθική μας, δεν είναι άλλη από μιας ακτής την απέραντη άμμο...

Τόσες και τόσες στάλες, μέρες και χρόνια. Όλα βασισμένα στην ψευτιά που μας περιτριγυρίζει, στην ψευτιά που μας χαρακτηρίζει. Κι ο πυργος που ρισκάραμε για να φτιάξουμε είναι βασισμένος στην άμμο.

Σε μια στάλα, μιαν ημέρα, μια χρονιά ο πύργος μας θα λυγίσει και θα καταρρεύσει. Ο χάρτινός μας, κι όμορφος κατά τ'άλλα, πύργος θα πέσει και θα μας καταπλακώσει. Θα μας θυμίσει όσο θα βρισκόμαστε στον αέρα την εφημερότητα του είδους μας μπροστά στην αιώνια ζωή. Θα μας καταστρέψει γλυκά κι εμείς δε θα μπορούμε παρά μονάχα να αποδεχτούμε την μοίρα μας, με αγάπη κι αυταπάρνηση. Την αγάπη κι αυταπάρνηση που μας λείπει χρόνια τώρα και θα μας λείπει μέχρι να χαθούμε μια για πάντα.

Όλα ήταν σκέψεις και ιδεατά σ'ένα παράξενο μυαλό, μιαν αρρωστημένη συνείδηση. Ψέμα στο ψέμα κι ίσως είναι για καλό. Καμιά φορά τα ψέματα βοηθούν κι ας νιώθω να πέφτω.

Γραμμένο τον Νοέμβρη του 2015.

Οδύσσεια Φύση

Να σου τος και πάλι. Ξεκινά ο μικρός μας φίλος μια νέα αρχή πριν καλά καλά τελειώσει με την προηγούμενη ιστορία του. Φερμένος απ'την ίδια τη ζωή σε νέες καταστάσεις, παρέα με άγνωστα πρόσωπα που φωτίζονται από κοινούς φόβους, φαντάζει να ψάχνει μέσα στο σκοτάδι κάτι για να πιαστεί πριν προλάβει και χαθεί.

Ο άνθρωπος για τον οποίο κάνω λόγο, είναι ο συνήθης ύποπτος, ο καθένας και η καθεμιά μας. Είναι αυτός που ξεκίνησε απ'το τίποτα και ξαναγυρνά προς αυτό. Είναι αυτός που στα μάτια του διαφαίνονται τα πάντα μα και όχι. Δε μιλώ για άλλον εκτός του εαυτού μας, για τη συνείδηση που κουβαλά αυτό μας το σώμα.

Να τη κι η φύση του. Κανείς γεννιέται για να πλανηθεί δεξιά κι αριστερά σ'αυτόν τον παράξενό μας κόσμο, σ'αυτήν την όλο ψευδαισθήσεις ανύπαρκτη πραγματικότητα.

Μεγαλώνοντας το άτομο, συνειδητά ή ασυνείδητα, αναζητεί να βρει το νόημα της ύπαρξής του. Δείχνει να αγωνιά πολλές φορές όταν περνούν τα χρόνια κι οι στιγμές, χωρίς αυτό να βρίσκει ένα βωμό να θυσιάσει τη ζωή του, ενώ όλο αυτό το διάστημα νιώθει να το πιέζει αφάνταστα αυτό του το πεπρωμένο, αυτό το τραγικό γεγονός το οποίο είναι το μοναδικό για το οποίο έχει κάποια γνώση, και δεν είναι άλλο από μια πεπερασμένη ζωή.

Μπρος σ'αυτή τη ματαιότητα, τον βλέπει κανείς να τρέχει και να τρέχει, να αγχώνεται και να μη φτάνει ποτέ στη γη της επαγγελίας. Και κάπως έτσι, πάνω στον τροχό, στα μάτια μου μοιάζει να αφήνεται ψυχή τε και σώματι στις πλάνες του μυαλού του που είναι, λίγο ως πολύ, πλάνες συλλογικά πλασμένες.

Προσπαθώντας κανείς να βρει τον ανούσιο προορισμό του, γραπώνεται φορές φορές με τις πέντε του αισθήσεις σε ό,τι τον κάνει να νιώθει γεμάτος, ανασκαλεύοντας ό,τι όμορφο πηγάζει από μέσα του και προωθώντας το προς τα έξω, ούτως ώστε να είναι σε θέση να το αντιληφθεί, να το κατανοήσει και ίσως να γοητευθεί με το ίδιο του το είναι. Να ερωτευθεί κάπως έτσι τον εαυτό του και άρα τη ζωή. Να μπορέσει να πάρει δύναμη για να αντέξει την μελλοντική του απουσία, το μελλοντικό χάσιμο των ανθρώπων που αγαπά ή που συνήθισε να αγαπά.

Δομώντας κάπως έτσι τις παραπάνω σκέψεις μεταπηδώ στην έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να ελπίζει, αυτή την ανάγκη που μέσα στο σκοτάδι χρειάζεται όσο τίποτε άλλο, για να πιαστεί σαν να'ταν σχοινί σωτηρίας.

Και κάπου εδώ θα ήθελα να αναλύσω τη φύση της ελπίδας. Για τους περισσότερους ανθρώπους λειτουργεί λυτρωτικά κι άρα την εκλαμβάνουν ως κάτι το θετικό, γι'αυτό και δε παύουν να ελπίζουν για το καλύτερο ως τα βαθιά γεράματα. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό, δεν είναι κακό ακόμη κι αν πρόκειται για πλάνη. Μια πλάνη παρόλο που βρίσκεται στο φανταστικό μας κόσμο είναι ικανή να δώσει ώθηση ώστε να αντέξει κανείς μια ζωή πότε βάρβαρη και πότε παραδεισένια.

Από την άλλη, το κακό με την ελπίδα είναι πως μας κάνει να ζούμε με το ένα πόδι εδώ και με το άλλο εκεί. Το κακό με την ελπίδα είναι πως εναποθέτει την ευτυχία μας σε μέλλουσες καταστάσεις, πως στερεί την πραγματική αγαλλίαση του τώρα υποσχόμενη κάτι το άγνωστο. Το χειρότερο όλων ωστόσο είναι η παραίτηση του εαυτού και των προσπαθειών του στην τύχη της ζωής.

Εν κατακλείδι, μέσα απ'το παρόν κείμενο ήθελα να σας δείξω μια άλλη οπτική πάνω στο ζήτημα της ελπίδας και της σχέσης της με τον άνθρωπο. Η ελπίδα που με άλλους όρους μεταφράζεται ως το καρότο μπρος στο γαϊδαράκο μας, είναι η κινητήρια δύναμη που χρειάζεται ο άνθρωπος ώστε να προχωράει στη ζωή του.Το θέμα είναι πως ο τελικός προορισμός του, ή αλλιώς η Ιθάκη του, είναι το χάσιμό του και η λήθη.

Δεν είναι κακό να ελπίζει κανείς εφόσον το χρειάζεται, όχι. Κακό είναι να μην ξέρει γιατί ελπίζει και να περιμένει την επόμενη φορά ώστε να γίνει ευτυχής. Αυτό πάει να πει Ιθάκη! Ιθάκη είναι ο θάνατος, το μόνο πράγμα που θα συμβεί στο μέλλον. Κι ο θάνατος βρίσκεται εκεί για να μας θυμίζει πως δε θα ζήσουμε για πάντα, πως οι ευκαιρίες περνούν και χάνονται όπως και οι άνθρωποι επίσης. Να γιατί κάθε τι που μας συμβαίνει στη ζωή έχει την ομορφιά του, γιατί είναι δύσκολο και σπάνιο. Αξίζει η ζωή κι ο κόπος της για τα συναισθήματα που μας αναβλύζει, για τις στιγμές που θα έχουμε να νοσταλγούμε και τα δάκρυα που δε θα μπορέσουμε να συγκρατήσουμε. Να χαίρεστε με το ταξίδι σας παρ'όλες τις δυσκολίες που θα συναντήσετε, αυτή είναι η ζωή σας και κάλιο είναι να την αποδεχτείτε και να την αγαπήσετε για να τη χαρείτε στο έπακρο. 

Καλή σας ζωή αδέρφια μου!

Γραμμένο τον Νοέμβρη του 2016.

Ο πρώτος άνθρωπος - Αλμπέρ Καμύ

Τι κι αν πέρασαν χρόνια από τον θάνατό του, τι κι αν πέρασε λίγη ώρα από την ημερομηνία των γενεθλίων του, ο χρόνος είναι ασήμαντος, ειδικά όταν πρόκειται για συγγραφείς σαν κι αυτόν. Ο Αλμπέρ Καμύ είναι από τους σημαντικότερους διανοητές του 20ου αιώνα, τουλάχιστον για μένα, και δεν ξέρω αν είναι μόδα στις μέρες μας να τον διαβάζουμε, αλλά αξίζει να διαβάζονται άνθρωποι σαν και του λόγου του, είτε είναι είτε όχι στη μόδα.

Είναι ο συγγραφέας που έχω περισσότερο ασχοληθεί μαζί του, κι όποιος ή όποια έτυχε να γνωρίσει το έργο του, με καταλαβαίνει. Έχω διαβάσει σχεδόν τα πάντα: την ''πτώση'', την ''πανούκλα'', τον ''ξένο'', τον ''μύθο του σίσυφου'', το ''καλοκαίρι'', τους ''γάμους''. Είδα σε ταινία την ''παρεξήγηση''. Άκουσα σε ακουστικό βιβλίο, από τον ιστότοπο ''isobitis'' που παρεμπιπτόντως έχει πάρα πολλά κι ωραία ακουστικά βιβλιά, το ''η εξορία και το βασίλειο''. Μου μένει ο ''επαναστατημένος άνθρωπος'' που το έχω να βρίσκεται εδώ και καιρό πάνω στο γραφείο μα επειδή είναι πολύ βαρύ, ας περιμένει...

Ωστόσο απ'όλα του τα βιβλία εγώ ξεχώρισα τον ''ευτυχισμένο θάνατο'' που με έκανε να αλλάξω άποψη για το χρήμα, την εργασία, τον τρόπο που ζούμε την ζωή και φυσικά τον θάνατο. Επίσης, το τελευταίο βιβλίο του που διάβασα, που ακούει στον τίτλο ''ο πρώτος άνθρωπος'', κι αποτελεί ουσιαστικά μυθιστορηματική αυτοβιογραφία, με έκανε να καταλάβω ακόμη καλύτερα πως διαμορφώθηκε ο άνθρωπος Καμύ, τις αρχές του και τις αξίες του, το πως και το γιατί του.

Ασχολούμενος με τον Καμύ εδώ και κάποια χρόνια έχω καταλάβει πως αν και είναι σίγουρα σημαντικό να διαβάζει κανείς πολλούς συγγραφείς, ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό να εμβαθύνει σε έναν ώστε να τον κατανοήσει καλύτερα και μέσα από αυτόν την εποχή που εκφράζει, τα θέματα που προσεγγίζει, τη φιλοσοφία που τον διακατείχε, την κοινωνική-πολιτική-οικονομική κατάσταση του κόσμου του, έναν εντελώς διαφορετικό από τον σημερινό μας πολιτισμό, που είναι ωστόσο ο πατέρας του δικού μας αφού μέσα του βρίσκουμε τα σπέρματα που οδήγησαν την ανθρωπότητα στο να διαμορφωθεί σε αυτό που είναι σήμερα.

Τελικά, οι άνθρωποι αν και σίγουρα διαφορετικοί, έμοιαζαν σε αρκετά πράγματα με τους σημερινούς, κι αν τότε μπόρεσαν και ξέσπασαν δυο παγκόσμιοι πόλεμοι, γιατί αυτό να μη συμβεί και σήμερα, αφού ανάπτυξη έχουμε δει μόνο σε θέματα διαβίωσης, τεχνολογίας, μεταφορών κτλ. αλλά δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για το πνεύμα της μάζας που ενδεχομένως να αποαναπτύχθηκε τον τελευταίο αιώνα.

Ο Καμύ δεν ήταν σημαντικός γιατί έγραφε ωραία. Δεν πήρε γι'αυτό το βραβείο νόμπελ. Ο Καμύ ήταν πολιτικά ενεργός αρθρογράφος σε περίοδο πολέμου, τότε που άλλοι συγγραφείς έκαναν παρέα με αυτούς που είχαν συμφέροντα στον πόλεμο, ή στην καλύτερη δε δημοσίευαν τίποτα, ο άνθρωπος αυτός ύψωσε το ανάστημά του ρισκάροντας να γίνει στόχος. Αυτό τον έκανε να ξεχωρίσει από τους υπόλοιπους, και ίσως γι'αυτό να αρέσει τόσο σήμερα. Επειδή, πολύ απλά, είχε τα κότσια να μιλήσει με επιχειρήματα κατά σε ό,τι συνθλίβει τον άνθρωπο, και τότε, και τώρα, και πάντα. Αυτό που λείπει από πολλούς μετέπειτα, και φυσικά εν ζωή συγγραφείς, να πούνε την αλήθεια τους μαχητικά και χωρίς περιστροφές ώστε να δώσουν στον κόσμο που διαβάζει όραμα και δύναμη δείχνοντάς του κατανόηση μπροστά σε όλα αυτά τα δύσκολα που ζει ο άνθρωπος.

Αρκετά αμπελοφιλοσόφησα και πάλι, ας μιλήσει ο ίδιος ο Καμύ και μέσα από αυτόν το πνεύμα της ανθρωπότητας.

Ακολουθούν αποσπάσματα από το βιβλίο του: Ο Πρώτος Άνθρωπος.

~ Ήθελε να είναι χαρούμενος - και ήταν κάπως μες στη ματαιοδοξία του -, κι όμως, τη στιγμή που έφευγε από την αλάνα, γυρίζοντας το κεφάλι του προς τον Μινόζ, μια μουντή θλίψη τού έσφιξε ξάφνου την καρδιά βλέποντας το ταπεινωμένο πρόσωπο του αγοριού που είχε χτυπήσει. Και τότε κατάλαβε ότι ο πόλεμος δεν είναι καλό πράγμα, αφού η νίκη είναι εξίσου πικρή με την ήττα.

~ Το δάσος ήταν γεμάτο κόσμο, έτρωγαν ο ένας πάνω στον άλλο, χόρευαν εδώ κι εκεί συνοδεία ακορντεόν ή κιθάρας, η θάλασσα πάφλαζε παραδίπλα, ποτέ δεν είχε αρκετή ζέστη για να κολυμπήσουν, είχε όμως πάντα αρκετή για να τσαλαβουτήσουν ξυπόλυτοι στα πρώτα κύματα, ενώ άλλοι απολάμβαναν τη σιέστα τους, και το φως που γλύκαινε ανεπαίσθητα έκανε τις εκτάσεις του ουρανού ακόμα πιο απέραντες, τόσο απέραντες ώστε το παιδί ένιωθε ν'ανεβαίνουν από μέσα του δάκρυα και συνάμα μια μεγάλη κραυγή χαράς κι ευγνωμοσύνης για τούτη τη θαυμαστή ζωή.

~ Και τότε κατάλαβε ότι η γιαγιά αγαπούσε σαν άντρα τον γιο της, ήταν ερωτευμένη όπως όλοι με τη χάρη και το σφρίγος του Έρνεστ, και ότι η ασυνήθιστη αδυναμία της μπροστά του ήταν τελικά κάτι το σύνηθες. Αυτό που μαλακώνει λίγο πολύ όλους μας - και με τρόπο υπέροχο - και κάνει τον κόσμο πιο υποφερτό είναι η αδυναμία μας μπρος στην ομορφιά.

~ Στην πραγματικότητα, κανείς δεν είχε μάθει ποτέ στο παιδί τι ήταν καλό και τι κακό.... Το μόνο πράγμα που έβλεπε κι ένιωθε ο Ζακ όσον αφορά την ηθική ήταν η καθημερινή ζωή μιας εργατικής οικογένειας, όπου ήταν προφανές ότι κανείς δεν είχε σκεφτεί ποτέ πως υπήρχαν κι άλλοι τρόποι, πέρα από τη σκληρή δουλειά, για να κερδίσεις τα χρήματα για τα προς το ζην.

~ Προσπάθησα να βρω μόνος μου, από την αρχή, από πολύ μικρός, τι ήταν καλό και τι κακό - αφού κανείς γύρω μου δεν μπορούσε να μου το πει. Και τώρα, που όλα μ'εγκαταλείπουν, συνειδητοποιώ ότι χρειάζομαι κάποιον για να μου δείξει το δρόμο, να μ'επικρίνει και να μ'επαινέσει, με το δικαίωμα όχι της εξουσίας, αλλά της αυθεντίας, χρειάζομαι τον πατέρα μου. Νόμιζα ότι το ήξερα, ότι ήμουν κύριος του εαυτού μου, δεν [ξέρω;] πια.

~ ....το παιδί είχε πια πεθάνει μέσα σε τούτο τον αδύνατο και γεροδεμένο έφηβο, με τα φουντωτά μαλλιά και το ευέξαπτο βλέμμα, που είχε δουλέψει όλο το καλοκαίρι για να φέρει ένα μηνιάτικο στο σπίτι, που είχε μόλις γίνει ο βασικός τερματοφύλακας της ομάδας του λυκείου και που, τρεις μέρες πριν, είχε γευτεί για πρώτη φορά, λιγωμένος από συγκίνηση, τα χείλη ενός κοριτσιού.

~ Από τα σκοτάδια μέσα του ξεπηδούσε τούτη η ακόρεστη ζέση, τούτη η τρέλα της ζωής, που πάντα έκρυβε στα τρίσβαθά του και που ακόμα και σήμερα παρέμενε αναλλοίωτη, κάνοντας απλώς πιο πικρό - ανάμεσα στην οικογένειά του, που την ξαναβρήκε, και μπροστά στις εικόνες της παιδικής του ηλικίας - το απρόσμενο τρομερό συναίσθημα ότι η εποχή της νιότης έφευγε μακριά του, όπως εκείνη η γυναίκα που είχε αγαπήσει, ω, ναι, την είχε αγαπήσει με μια αγάπη μεγάλη, με όλη του την καρδιά κι όλο του το κορμί επίσης, ναι, μαζί της ο πόθος ήταν μεγαλειώδης, και ο κόσμος, όταν τραβιόταν από μέσα της με μια μακρόσυρτη βουβή κραυγή τη στιγμή της ηδονής, βρισκόταν σε μια παθιασμένη αρμονία με τον δικό του κόσμο, και την είχε αγαπήσει για την ομορφιά και για κείνη την τρέλα για ζωή, τη γενναιόδωρη κι απελπισμένη, που ήταν η δική της και που την έκανε ν'αρνείται, ν'αρνείται ότι ο χρόνος περνάει, μολονότι το ήξερε ότι περνάει εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, καθώς δεν ήθελε να πουν κάποια μέρα για αυτήν πως ήταν ακόμα νέα, αλλά μάλλον να παραμείνει νέα, πάντα νέα, ξεσπώντας σε λυγμούς μια μέρα που εκείνος της είπε γελώντας ότι η νιότη περνούσε και οι μέρες λιγόστευαν. ''Ω, όχι, ω, όχι'' έλεγε μες στ' αναφιλητά της, ''είμαι τόσο ερωτευμένη με τον έρωτα'', και ευφυής και ανώτερη απ'όλες τις απόψεις, ίσως ακριβώς επειδή ήταν πραγματικά ευφυής και ανώτερη, απέρριπτε τον κόσμο έτσι όπως ήταν.

*Η μετάφραση είναι από την Ρίτα Κολαΐτη, Ο πρώτος άνθρωπος, εκδ. Καστανιώτη 2017

Ανυπόμονη Γιορτή

Έκλεισε τα μάτια του και προσπάθησε να κάνει το μυαλό του να το βουλώσει, να είναι μα να μην είναι, άδικος κόπος. Ο στρόβιλος της σκέψης λικνιζόταν σαν κόμπρα στο άκουσμα της μουσικής. Από μια άκυρη εικόνα, έπαιρνε το ερέθισμα που ίσως και να ζητούσε, το συνέδεε με κάτι άλλο που του ήταν οικείο, κι έτσι, με τη φαντασία να αρχίζει να οργιάζει, ξεκινούσε για άλλο ένα αβέβαιο ταξίδι, βαθιά μέσα του.

Το φως στην πινακίδα ενός όμορφου μαγαζιού, μπλε ηλεκτρίκ, του θύμισε τον καθαρό πρωινό ουρανό κάποιου ξεχασμένου Μάη. Τότε που είχε πάει βόλτα με έναν άνθρωπο που αγαπούσε πολύ, πάντα και μόνο ανείπωτα, σε ένα καταπράσινο βουνό που έσφυζε ζωή. Πόσο ωραία, χαλαρή, δίχως άγχη και σκοτούρες ήταν τότε η ζωή του... Αυτή η έντονη μυρωδιά της ζωντανής ζωής που άρχιζε πλέον να αραιώνει. Επηρεασμένος ίσως από τις αλλαγές που του συνέβαιναν κάθε λίγο και λιγάκι, τις έβλεπε πως μεταβάλλουν την ψυχολογία του σε καθημερινή βάση, λες και ήταν παρατηρητής ενός άλλου όντως, μη ανθρώπινου, ίσως ποντικίσιου.

Ναι, αυτό ήταν! Η ζωή του γινόταν ποντικίσια, για την ακρίβεια, χαμστερική. Γιατί τι άλλο είναι ο άνθρωπος στις μέρες μας αν όχι ανθρωποειδής χάμστερ; Ποια άλλη μεταφορά είναι καταλληλότερη από αυτή; Λες και δεν τρέχουμε κάθε μέρα δεξιά κι αριστερά για ηλιθιότητες που μας κρατούνε μακριά από το να ζούμε, και λέγοντας να ζούμε, εννοείται να κάνουμε αυτό που θέλουμε εφόσον μας δίνεται η δυνατότητα, να ενεργούμε δηλαδή και να μη δεχόμαστε ως παθητικοί δέκτες αυτά που μας συμβαίνουν, να ενεργούμε χωρίς να αποσκοπούμε κάτι, έτσι όπως μόνο τα παιδιά ξέρουν να κάνουν, που παίζουν για τη χαρά του παιχνιδιού κι ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Χάνεται αυτό το συναίσθημα καθώς ο άνθρωπος μεγαλώνει και χαμστεροποιείται. Μα τώρα που το ξανασκέφτομαι, ίσως και τα χαμστεράκια που τρέχουν άσκοπα γύρω απ'τον τροχό να είναι ευτυχέστερα από εμάς τους πολιτισμένους. Ακόμη κι αν υπάρχει σκοπός και μας είναι ακατάληπτος.

Κάπως έτσι, του έρχεται στον νου πως όλα αυτά δεν τον ξενίζουν. Όλες αυτές οι σκέψεις δεν είναι παρθενογεννήσεις, απλά παραποιημένες και χιλιοειπωμένες ιδέες τόσων και τόσων ανθρώπων που πάτησαν πάνω σε αυτόν τον αλήτη-πλανήτη. Κι όμως, το αισθάνεται τόσο έντονα, πως κάτι μεγάλο, πραγματικά ουσιώδες και σημαντικό, πάει στραβά. Τι να'ναι όμως αυτό; Είναι η ζωή του; Είναι η ζωή όλων των ανθρώπων σαν κι αυτόν; Είναι μήπως η ίδια η ζωή της ανθρωπότητας, η ύπαρξή της; Υπάρχει ένα χοντρό λάθος σ'αυτόν τον παραλογισμό που λέμε ζωή κι αναρωτιέται αν μπορεί να το βρει.

Τόσες σκέψεις και ιδέες του κατεβαίνουν στο κεφάλι! Κι αυτός, λες και είναι τουβλάκια του τέτρις προσπαθεί να τα βάλει σωστά σε τάξη, ενώ, ο καημένος ο φίλος μας, καλά καλά δεν μπορεί να τις διαχειριστεί. Απ'τη μια η λογική κι απ'την άλλη η αγάπη. Τι σχέση να'χουν αυτά τα δυο; Αναρωτιέται αν όντως τα αντιλαμβανόμαστε τόσα χρόνια σωστά. Τι είναι πρώτα απ'όλα η λογική; Τι η αγάπη; Αν η λογική είναι η επιστήμη του λόγου που μας φανερώνει τα θεμέλια της γνώσης, τότε πως μπορούμε να φτάσουμε σ'αδιέξοδα όπως το να μην κατανοούμε την αγάπη; Γιατί και η αγάπη, η φιλία, η κίνηση προς γνωριμία και σύμπτυξη αποτελεί μια από τις επιλογές του έλλογου ανθρώπου που μπορεί να διαλέξει, ποια συμπεριφορά να ακολουθήσει απέναντι στο άγνωστο που τον περιβάλλει, είτε αυτό είναι το έξω από αυτόν, είτε το μέσα. Όταν ο άνθρωπος έχει να λύσει πάντα και σε πρώτη κυριότητα το πρόβλημα της ζωής: την επιβίωση, την αναπαραγωγή, την κυριαρχία και την εδραίωση του συμπαντικού του εαυτού σε όλη αυτή την πλάκα που μας συμβαίνει, τότε γιατί αν είναι έλλογο ον επιλέγει λάθος; Τι πάει στραβά; Η λογική του; Η διαίσθηση του που του λέει πως το λογικό αντιτίθεται στους συναισθηματισμούς; Η αναπηρία του ίσως να δει καθαρά πως όλα αυτά είναι ένα και το αυτό; Γιατί σε τελική ανάλυση, όλα ταυτίζονται όπως και όλα γυρνούν από εκεί που ξεκινούν.

Χάος σε αρμονία όπως και η ζωή μας, που αντί να τη γιορτάζουμε σαν αδέρφια αγκαλιασμένοι ζώντας έντονες στιγμές, εμείς διαλέγουμε να αλληλοσκοτωνόμαστε. Θες πόλεμο, θες κρεατομηχανή, θες ζούγκλα; Όπως θέλεις πες το, μόνο ανυπόμονη γιορτή μην το λες, μην τυχόν και μας ακούσουν, μην τυχόν κι αναβιώσουν κάποιοι και ξεσηκωθούν απέναντι στην καθεστηκυία τάξη που μας αυτοκτονεί.

Τα τελευταία τουβλάκια ήταν μεγάλα, ο φίλος μας δεν μπόρεσε να τα χειριστεί δεόντως και το πλαίσιο του παιχνιδιού γέμισε μέχρι που ακούστηκε ο χαρακτηριστικός ήχος του game over.

Μαθαίνοντας πως να μαθαίνεις

''Επικεντρώσου στη διαδικασία κι όχι στο αποτέλεσμα.''

Αυτό είναι το τελευταίο μήνυμα που μας δίνει η Barbara Oakley, μία εκ των διδασκόντων του μαθήματος που φέρει τον τίτλο ''Learning how to learn'', το οποίο είναι ένα διαδικτυακό μάθημα (MOOC) όπου διατίθεται στην πλατφόρμα του Coursera. 

Είχα την τύχη να παρακολουθήσω πριν από δύο χρόνια το μάθημα αυτό και με βοήθησε να καταλάβω σε μεγαλύτερο βαθμό πως λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατά την διαδικασία της μάθησης. Έτσι είχα την ευκαιρία να δουλέψω διαφορετικά σε κάποια από τα μαθήματα της σχολής μου και όπως είναι φυσικό για τον ρέμπελο, δεν το έκανα. Δεν το έκανα γιατί δεν το πήρα τόσο στα σοβαρά ώστε να μελετήσω τις σημειώσεις που κράτησα από αυτό το MOOC κι έτσι δεν μπόρεσα να αφομοιώσω αυτές τις τόσο σημαντικές πληροφορίες-κλειδιά.

Κατά καιρούς, ωστόσο, τις ξαναδιαβάζω για να τα φρεσκάρω κι ευελπιστώ να τα θυμάμαι καλύτερα ώστε να βοηθηθώ. Όμως, οι σημειώσεις δε βοηθάνε όσο θα ήθελα κι έτσι είχα την φαεινή ιδέα να τα γράψω εδώ, παρουσιάζοντάς τα όσο καλύτερα μπορώ, να βοηθήσω έτσι κι εμένα αλλά κι εσάς, μ'ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.

Ας δούμε όμως σε τι αφορά αυτό το μάθημα.

Ουσία και Στόχος

Στο μάθημα αυτό εξηγείται με έναν πολύ όμορφο και παιδαγωγικό τρόπο πως λειτουργεί ο εγκέφαλός μας όταν μαθαίνουμε. Συνδυάζοντας γνώσεις από την νευρολογία και την ψυχολογία γίνεται μια προσπάθεια ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα πως λειτουργούμε, να δούμε που κάνουμε λάθη και πως μπορούμε να τα αποφύγουμε ώστε να αφομοιώνουμε ευκολότερα κάθε είδους γνώσεις.

Δομή 

Το μάθημα χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες-εβδομάδες: η πρώτη μας εισάγει στην έννοια της μάθησης, η δεύτερη και η τρίτη αφορούν τον τρόπο που δημιουργεί ο εγκέφαλος τα λεγόμενα νευρικά πρότυπα, την περίπτωση της αναβλητικότητας και τη φύση της μνήμης ενώ κατά την τελευταία μας παρουσιάζεται ο τρόπος που μπορούμε να αναγεννήσουμε τη μάθησή μας και να ξεκλειδώσουμε το δυναμικό μας.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν!

Ενότητα 1η

Η μάθηση αφορά τη διαδικασία απόκτησης πνευματικού υλικού. Ο άνθρωπος υπό μία έννοια είναι καταδικασμένος στο να μαθαίνει όσο ζει, καθώς σε καθημερινή βάση δέχεται από το εξωτερικό του περιβάλλον ερεθίσματα τα οποία του δίνουν τη δυνατότητα να γνωρίσει τον άγνωστο κόσμο, ο οποίος με αυτόν τον τρόπο του γίνεται γνωστός. Έτσι, αφού φιλτράρει τα δεδομένα μετουσιώνοντάς τα σε πληροφορίες, αποκτά γνώσεις οι οποίες τον βοηθούν στο να αναπτύξει δεξιότητες και να δημιουργήσει αξίες, επηρεάζοντας έτσι τη συμπεριφορά του.

Γι'αυτό λέμε πως, ο πνευματικός άνθρωπος τον οποίο θεωρούμε εξελιγμένο ζει όταν μαθαίνει, επειδή μαθαίνει όταν ζει. Είναι ένας εύλογος ενάρετος κύκλος που κάνει το πνεύμα να αναδύεται. Κάπως έτσι μας δίνεται η ευκαιρία να κατανοήσουμε γιατί πολλοί άνθρωποι δυσανασχετούν όταν μπαίνει η ζωή τους σε ρουτίνα. Όταν η ζωή μπαίνει σε κουτάκια δεν μπορεί να είναι πολύ όμορφη γιατί της λείπουν πράγματα. Κι αυτό είναι βαθιά μέσα μας χαραγμένο. Γι'αυτό επιζητούμε την αλλαγή. Είμαστε όντα από τη φύση μας προγραμματισμένα ώστε να αντιμετωπίζουμε την αλλαγή και να προσαρμοζόμαστε σε αυτήν. Γι'αυτό υπάρχουν τάσεις φυγής και ξεσπάσματα, βασιζόμενα στην χρόνια μελαγχολία και τα ήπια στάδια κατάθλιψης της σημερινής κοινωνίας.

Όμως, όλα αυτά είναι λόγια δικά μου, τείνω να βγω εκτός θέματος και πάλι. Ας δούμε τι μας λέει η Barbara.

~Τρόποι Σκέψης

Σύμφωνα με τη διδάσκουσα, υπάρχουν δύο ειδών τρόποι σκέψης: ο εστιασμένος (focused) και ο διάχυτος (diffused).

   -Εστιασμένος: όταν συγκεντρώνομαι σε κάτι (συνηθισμένος τρόπος) - π.χ. αριθμητικοί υπολογισμοί

   -Διάχυτος: όταν σκέφτομαι πιο ελεύθερα/χαλαρά (διαφορετικός τρόπος) - π.χ. νέες ιδέες

*Χρησιμοποιούμε μόνο τον ένα κάθε φορά.

Η χρησιμοποίησή τους καθημερινά μας βοηθά να μαθαίνουμε ευκολότερα με τους παρακάτω τρόπους:

   -Λίγη δουλίτσα κάθε μέρα
   -Χρήση μεταφορών
   -Εναλλαγή μεταξύ των δύο τρόπων

~Αναβλητικότητα, Μνήμη και Ύπνος

Ένα εμπόδιο που στέκεται μπροστά στους περισσότερους αν όχι σε όλους είναι η αναβλητικότητα. Για να την αποφύγουμε υπάρχουν διάφορες τεχνικές εκ των οποίων η σημαντικότερη είναι αυτή που αποκαλείται Pomodoro.

Σύμφωνα με την τεχνική αυτή, εφόσον έχεις δει τι έχεις να κάνεις, θέτεις σε ένα χρονόμετρο αντίστροφη μέτρηση για 25 λεπτά δουλεύοντας χωρίς να αποσυντονίζεσαι και στο τέλος κάνεις ένα μικρό διάλειμμα 5 λεπτών δίνοντας στον εαυτό σου μια μικρή ανταμοιβή όπως για παράδειγμα το άκουσμα ενός τραγουδιού που σου αρέσει ή μια καραμέλα. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται.

Έτσι αρχίζεις να μαθαίνεις στον εαυτό σου μια νέα συνήθεια και σιγά σιγά καταπολεμάς το πρόβλημα της αναβλητικότητας.

Γενικά, αναφέρει πως μέσω της συχνής πρακτικής εξάσκησης μπορεί να επιτευχθεί κάτι σταθερό και μόνιμο. Αυτό συμβαίνει γιατί χτίζονται στον εγκέφαλό μας τα λεγόμενα νευρικά πρότυπα τα οποία ενισχύουν τη μάθηση. Ειδικότερα, σε αφηρημένες ιδέες όπως στους τομείς της φιλοσοφίας, των μαθηματικών, της φυσικής κ.ά. είναι καίριας σημασίας η ανάπτυξη αυτών των προτύπων με το σωστό τρόπο.


                                                   

                            Λίγη δουλίτσα κάθε μέρα.                                        Όλα μαζί στο τέλος.


Όσον αφορά τη μνήμη μας, δύο σχετικοί τύποι από ένα μεγαλύτερο σύνολο είναι αυτοί της βραχυπρόθεσμης και της μακροπρόθεσμης μνήμης.

   -Στη βραχυπρόθεσμη η συνείδησή μας κρατά συνήθως 4 αντικείμενα/κομμάτια πληροφοριών (π.χ.ένα μικρό σύνολο μνημονικών πληροφοριών, ας πούμε τους στίχους από ένα μουσικό κομμάτι.)

   -Η μακροπρόθεσμη μνήμη μας στην ουσία αποτελεί την ''αποθήκη'' των πολλών πληροφοριών.

*Μέσω της επανάληψης μεταφέρουμε τις πληροφορίες από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη.

Μια τεχνική για να καταφέρουμε αυτή τη μεταφορά είναι η παρακάτω: έστω πως θέλουμε να μάθουμε ένα κεφάλαιο ενός βιβλίου αρκετά καλά. Αντί να το διαβάσουμε 2-3 ή και 4 φορές μέσα σε μια μέρα πιστεύοντας πως το μάθαμε αρκετά καλά και κάνοντας ό,τι καλύτερο μπορούσαμε, θα ήταν καλύτερο να το μελετήσουμε στη διάρκεια μιας εβδομάδας. 

Για παράδειγμα κάπως έτσι: 

   -Δευτέρα: πρώτη αναγνωριστική ανάγνωση

   -Τρίτη: δεύτερη πιο προσεγμένη ανάγνωση

   -Τετάρτη: τρίτη συγκεντρωμένη όσο το δυνατόν περισσότερο ανάγνωση

   -Παρασκευή: τέταρτη ανάγνωση που θα στοχεύει στο να καλυφθεί κάτι που τυχόν παρερμηνεύθηκε 

   -Κυριακή: πέμπτη ανάγνωση επανάληψης

Κάτι στο οποίο οι περισσότεροι από εμάς δε δίνουμε τη δέουσα σημασία κυρίως λόγω άγνοιας και το οποίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό είναι ο ύπνος. Ο ύπνος μας βοηθάει να είμαστε πιο υγιείς στο σώμα και στο νου. Κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλός μας επανεξετάζει τα όσα προσπαθούμε να μάθουμε κι έτσι καθίσταται ένας από τους σημαντικότερους φορείς.

Ο δεύτερος διδάσκων του μαθήματος αυτού λέγεται Terry Sejnowski. 

Ο κύριος αυτός μας αναφέρει τα παρακάτω τα οποία και θεωρεί ιδιαίτερα χρήσιμα:

   -Μάθηση μέσα από τη δοκιμή.

   -Μάθηση μέσω της ώσμωσης από τους ειδικούς.

   -Η γυμναστική βοηθά τον αριθμό των νέων νευρών τα οποία γεννιούνται να αυξηθεί.

   -Ενεργητική π.χ. μέσω συζητήσεως, μάθηση σε αντίθεση με την παθητική.

   -Ανοιχτό κι όχι κλειστό περιβάλλον.

   -Καλοί συνεργάτες.

   -Δημιουργικό περιβάλλον καθώς μας βοηθά να είμαστε δημιουργικοί.

   -Να μην τα παρατάμε.

   -Τεστάκια: όταν δε μπορούμε να λύσουμε κάτι, απλά συνεχίζουμε παρακάτω, η απάντηση μπορεί να μας έρθει στο νου σε λίγο.

   -Η επιτυχία στη ζωή μπορεί να έρθει μέσω του πάθους και της επιμονής. Το να είμαστε έξυπνοι απλά δε θα μας κάνεις επιτυχείς στα σίγουρα.

   -Θα πρέπει να δούμε με διαφορετική ματιά και προοπτική τον κόσμο γύρω μας κι έτσι θα ανακαλύψουμε νέα πράγματα.

Αυτά παρουσιάστηκαν την πρώτη εβδομάδα και τα σημαντικότερα συνοψίζονται στην περίληψη αυτή: 

   -Είναι καλό εφόσον κολλήσαμε κάπου σε κάποιο πρόβλημα (εστιασμένη σκέψη) να ηρεμήσουμε, να χαλαρώσουμε και να πάρουμε το χρόνο μας, η λύση μπορεί να μας έρθει (διάχυτη σκέψη).

   -Η γυμναστική βοηθάει τη μνήμη και τη μάθηση!

Ενότητα 2η

Στην ενότητα αυτή θα δούμε τι είναι τα νευρικά πρότυπα, πως δημιουργούνται και πως πολλές φορές πέφτουμε θύματα του ίδιου μας του εαυτού νομίζοντας πως έχουμε μάθει κάτι ενώ δεν το κάναμε. Επίσης, θα δούμε πόσο σημαντικό είναι να έχουμε δει την ''μεγάλη εικόνα'' αυτού που προσπαθούμε να μάθουμε, τι είναι αυτό που μας παρακινεί, την αξία της απόκτησης γνώσεων και μερικά προβλήματα που στέκονται ως εμπόδια στο δρόμο μας.

~Χτίσιμο νευρικών προτύπων

Γενικά, τα νευρικά πρότυπα είναι πακέτα πληροφοριών στα οποία ο εγκέφαλός μας έχει εύκολη πρόσβαση και το χτίσιμο αυτών των προτύπων αφορά στη σύνδεση διάφορων προτύπων πληροφοριών.

Οι ειδικοί απεικονίζουν τη συνείδησή μας κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης ως ένα χταπόδι το οποίο με τα πλοκάμια του κρατά 4 αντικείμενα της βραχυπρόθεσμης μνήμης. Αυτή η κατάσταση αφορά την εστιασμένη σκέψη κι όχι τη διάχυτη. Το άγχος, ο φόβος κι ο θυμός κάνουν αυτό το χταπόδι να χάνει την ικανότητά του να συγκρατεί αυτά τα 4 αντικείμενα. Γι'αυτό οι περισσότεροι από εμάς όταν βρεθούμε σε μια από αυτές τις καταστάσεις τα χάνουμε.

Τα νευρικά πρότυπα μεγαλώνουν όσο τα δουλεύουμε. Η πρακτική εξάσκηση και η επανάληψη είναι σημεία κλειδιά για να γίνει κανείς master στο αντικείμενο που μαθαίνει. Αλλά το σημαντικότερο όλων είναι να έχει πιάσει κάποιος τη βασική ιδέα, δηλαδή, να έχει κατανοήσει τα νευρικά πρότυπα.

Για να δημιουργήσουμε νευρικά πρότυπα ξεκινάμε από τα πιο απλά και κινούμαστε στα πιο σύνθετα. Ένα παράδειγμα είναι η γλώσσα. Για να μάθουμε την οποιαδήποτε γλώσσα, καλό θα είναι να ξεκινήσουμε από τα πιο απλά πράγματα όπως το αλφάβητο, κάποιες σημαντικές λέξεις και φράσεις και να περάσουμε στα πιο σύνθετα. Όλα αυτά είναι νευρικά πρότυπα και τα καλύτερα από αυτά είναι τα πρότυπα που δε χρειάζεται να επικαλούμαστε συνειδητά.

*Όταν ξαναλύνουμε κάτι (στην αρχή) μας βοηθά να καταλάβουμε γιατί κάποιος ακολούθησε τα σωστά βήματα.

Συνεπώς, εστιαζόμαστε σε αυτό που θέλουμε να μάθουμε προσπαθώντας παράλληλα να κατανοήσουμε τη βασική ιδέα. Το γενικό πλαίσιο, όχι μόνο πως να χρησιμοποιήσουμε κάτι αλλά πότε πρέπει και που.

*Πρέπει να ασχοληθεί κανείς μόνος του για να μάθει πραγματικά κάτι. Για παράδειγμα, να επιλύσει ένα μαθηματικό πρόβλημα αφού έχει δει την λύση, αυτό τον βοηθά.

Εν τούτοις, καμιά φορά ενίοτε πιστεύουμε πως μάθαμε κάτι ενώ αυτό δε συνέβη. Για παράδειγμα έχουμε διαβάσει μια μέρα πριν την εξέταση και τα θυμόμαστε όλα μέχρι τη στιγμή της εξέτασης, μετά την εξέταση όμως ξεχνάμε τα περισσότερα αν όχι όλα.

Για να μαθαίνουμε καλύτερα μπορούμε να κάνουμε τα εξής:

   -Να ξανακαλέσουμε κάτι στη μνήμη μας, κάτι που μόλις διαβάσαμε, ενώ κοιτάμε αλλού (καλύτερη μέθοδος σύμφωνα με έρευνες). Ο χρόνος θα είναι πιο αποτελεσματικός. Το να ξαναδιαβάζει κάποιος κάτι είναι καλό μόνο στην περίπτωση των διαδοχικών επαναλήψεων μέσα σε μια εβδομάδα, όχι σε μια μέρα. Επίσης, η υπογράμμιση θα πρέπει να γίνεται προσεχτικά και στο ελάχιστο, ενώ λέξεις/φράσεις και σημειώσεις στο περιθώριο είναι σημαντικότατες καθώς συνθέτουν ιδέες.

   -Να τεστάρουμε τον εαυτό μας αν έχουμε πιάσει την ιδέα.

   -Να εκμεταλλευόμαστε την αξία του να κάνουμε λάθη. Μας βοηθάνε να κλείσουμε κενά και να αντιληφθούμε τη ροή.

*Συμβουλή: το να ξανακαλέσουμε κάτι στη μνήμη μας σε διαφορετικό περιβάλλον από αυτό στο οποίο μελετάμε ενισχύει την κατανόηση.

~Βλέποντας την Μεγάλη Εικόνα

Η μάθηση γίνεται πιο εύκολη όταν το αντικείμενο που μαθαίνουμε μας είναι ενδιαφέρον. Γενικότερα, η μάθηση μπορεί να γίνει παιχνίδι όταν ασχολούμαστε με κάτι που αγαπάμε.

Πολλά πράγματα μας συμβαίνουν ωστόσο κατά τη διαδικασία της μάθησης και μερικά από αυτά αφορούν τη βιοχημεία μας. Πιο συγκεκριμένα, τα νευρικά μας πρότυπα επηρεάζονται άμεσα από τους λεγόμενους νευροδιαβιβαστές οι οποίοι είναι χημικές ουσίες όπως η ακετυλοχολίνη,η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη.

   -Η ακετυλοχολίνη σχετίζεται με την εστιασμένη σκέψη και τις νέες πληροφορίες που αποθηκεύονται στην μακροπρόθεσμη μνήμη.

   -Η ντοπαμίνη σχετίζεται με το κίνητρο, το ασυνείδητο και τις ανταμοιβές στη μάθηση. Για παράδειγμα, ντοπαμίνη εκρήγνυται όταν παίρνουμε απροσδόκητες ανταμοιβές. Έχει σημαντική επίδραση στη μάθηση και φαίνεται να επηρεάζει τον τρόπο που αποφασίζουμε. Η απώλειά της οδηγεί στο να καταρρίπτονται τα κίνητρα, αφού χάνεται το ενδιαφέρον σε πάρα πολλά πράγματα που κάποτε μας έδιναν ευχαρίστηση. Η μεγαλύτερη απώλειά της μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε Parkinson.
Ενώ, αν δεν έχουμε καθόλου από αυτήν, μπορούμε να βρεθούμε στην κατάσταση της κατατόνιας, δηλαδή, μια κατάσταση πλήρους αδράνειας.

   -Η σεροτονίνη σχετίζεται με την κοινωνική ζωή. Τα αρσενικά που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας τους διαθέτουν την περισσότερη από αυτήν. Ενώ, οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές συνδέονται με χαμηλά ποσοστά σεροτονίνης. Για παράδειγμα, οι κατάδικοι των κακουργημάτων έχουν πάρα πολύ λίγη από αυτήν.

Θα πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι τα συναισθήματα που έχουμε σχετίζονται με τη μάθηση. Για παράδειγμα, επηρεάζουν την αντίληψη και την προσοχή μας, άρα έχουν αντίκτυπο στη μάθηση και τη μνήμη.

Κάτι άλλο που είναι εξίσου σημαντικό είναι η λεγόμενη αμυγδαλή η οποία βρίσκεται κι αυτή στον εγκέφαλο. Είναι ένα κεντρικό σύστημα στο οποίο η γνωστική λειτουργία και τα συναισθήματα ολοκληρώνονται αποτελεσματικά. Ενώ αξίζει να αναφερθεί και ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου ο οποίος σχετίζεται με τη μεταφορά πληροφοριών από τη βραχυπρόθεσμη στη μακροπρόθεσμη μνήμη.

Μια χαρούμενη αμυγδαλή κάνει τον μαθητή πιο αποτελεσματικό.

Το ωραίο με τα νευρικά πρότυπα είναι το γεγονός ότι μας βοηθάνε σε διάφορους τομείς και όχι μόνο σε έναν. Για παράδειγμα, νευρικά πρότυπα σχετικά με την επιστήμη των μαθηματικών μπορούν να μας βοηθήσουν και σε άλλους τομείς. Ουσιαστικά εφαρμόζουμε κάτι που μάθαμε, και από την θεωρία περνάμε στην πράξη.

Για την επίλυση προβλημάτων υπάρχουν δύο τρόποι:

   -Ο ακολουθητικός, όταν από το ένα βήμα πάμε στο άλλο με λογική ακολουθία (εστιασμένος)
   -Η ολιστική διαίσθηση (δημιουργική διάχυτη σκέψη - διαφορετικές εστιασμένες σκέψεις)

*Τα πιο δύσκολα προβλήματα επιλύονται με το 2ο τρόπο.

Η  κ.Barbara μας λέει να έχουμε στο νου μας τον νόμο του serendipity. Είναι ένας νόμος ο οποίος λέει πως κάνοντας κάτι μπορεί να συμβεί και κάτι άλλο (θετικό) με τυχαίο τρόπο. Γι'αυτό η θεά τύχη ευνοεί αυτούς που προσπαθούν.

Μερικά από τα εμπόδια που ενδεχομένως μπορούν να μπουν στο δρόμο προς την μάθηση είναι τα ακόλουθα:

   -Overlearning: όταν κάποιος συνεχίζει να μελετά κάτι το οποίο ήδη έχει μάθει. (Άξιο χρήσης όταν έχει να κάνει με θέματα όπως οι δημόσιες ομιλίες.) Μπορεί να οδηγήσει σε σπατάλη του χρόνου μελέτης.

   -Einstellung: ουσιαστικά πρόκειται για ένα σύνολο σκέψεων ή και μόνο μια σκέψη η οποία μας εμποδίζει να βρούμε καλύτερη λύση σε ένα πρόβλημα, στέκεται δηλαδή μπροστά μας ως εμπόδιο.

*Μερικές φορές θα πρέπει να ξεμάθουμε κάτι που ξέρουμε για να μάθουμε κάτι νέο. Δε θα πρέπει να πέφτουμε στο λάθος του να θέλουμε να μπούμε στα βαθιά χωρίς να έχουμε μάθει κολύμπι. Είναι πολύ σημαντικό και στη μάθηση αλλά και στη ζωή μας να μπορούμε να βρούμε πραγματικές λύσεις.

Από την άλλη μπορούν να προκύψουν και ευκολίες:

   -Deliberate practice: η σκόπιμη ενασχόληση κατά την αρχή του πιο δύσκολου θέματος. (Είναι η διαφορά του καλού και του άριστου μαθητή, οι πιο πολλοί στοχεύουμε πρώτα στα εύκολα κι αυτό φαίνεται να είναι λάθος.)

   -Interleaving: όταν έχουμε τη βασική ιδέα σε ένα αντικείμενο μελέτης καλό θα είναι να δοκιμάζουμε να λύσουμε προβλήματα και σε άλλους τομείς.

*Θα πρέπει να προσέξουμε και να μάθουμε όχι μόνο πως να χρησιμοποιούμε κάτι αλλά επίσης πότε και που πρέπει. Έτσι χτίζεται η δημιουργικότητα. Καλό είναι, επίσης, να αφήνουμε για λίγο την πράξη και την επανάληψη και να σκεφτόμαστε πιο ανεξάρτητα.

Μόλις τελειώσαμε και τη δεύτερη ενότητα, δείτε μια ωραία εικόνα... :)

Οι επόμενες δύο ενότητες, έρχονται.... προσεχώς!