''Μόνο με την καρδιά μπορεί κανείς να δει σωστά. Αυτό που έχει σημασία είναι αόρατο στα μάτια.''
Αυτή είναι η φράση κλειδί μέσα στην ιστορία του μικρού πρίγκιπα. Μιας ιστορίας 75 ετών που τον τίτλο της έχουν ακούσει σχεδόν όλοι οι άνθρωποι. Εδώ και πολλά χρόνια τον τίτλο δανείζονται πολλοί χρησιμοποιώντας τον για διάφορους λόγους όπως για παράδειγμα σε παιδότοπους, παιδικούς σταθμούς, παιδικές θεατρικές ομάδες και πάει λέγοντας. Το ίδιο συμβαίνει και με την εικόνα του μικρού πρίγκιπα. Θα τη βρείτε σε τοίχους, μπλουζάκια, τατουάζ κι όπου αλλού μπορεί να το χωρέσει ο νους σας. Ο μικρός πρίγκιπας είναι ένα παραμύθι πολύ διαδεδομένο όπως κι άλλα, τι όμως έχει συντελέσει σε αυτή του την επιτυχία;
Στην ερώτηση αυτή θα προσπαθήσω μέσα από το παρόν κείμενο να δώσω την απάντησή μου, αφού πρώτα μελέτησα το ευφυές έργο του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ. Το παρόν επίσης αποτελεί μια προσπάθεια παρουσίασης του έργου σε άτομα που θα ήθελαν να το διαβάσουν μα δεν ασχολήθηκαν ποτέ σοβαρά, παρόλο που είναι μικρής έκτασης.
Πρώτα απ'όλα, πρέπει να ειπωθεί ότι το παραμύθι είναι γραμμένο σε γλώσσα που δείχνει να απευθύνεται σε παιδιά. Ωστόσο, το νόημα του κειμένου δεν μπορεί να γίνει τόσο εύκολα κατανοητό από τα παιδιά γιατί μιλάει για τον άνθρωπο και τη ζωή. Σκεπτόμενος κανείς τα παραπάνω, κι έχοντας μια γεύση του έργου θα μπορούσε να πει ότι: το παραμύθι προσπαθεί να μιλήσει στο παιδί που κρύβει κάθε μεγάλος βαθιά μέσα του. Είναι ίσως μια προσπάθεια που έκανε ο συγγραφέας για να δείξει αυτά που ήθελε σε αυτούς που μπορούν να δουν με την καρδιά.
Σε ρόλο πρωταγωνιστή ως πιλότο βρίσκουμε τον συγγραφέα, που λόγω βλάβης προσγειώθηκε σε μια έρημο της Αφρικής. Εκεί, στη μέση του πουθενά, μακριά από κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, βρέθηκε ως δια μαγείας ένα παιδί, ήταν ο μικρός πρίγκιπας. Η ιστορία ξετυλίγεται ως ανάμνηση του πιλότου μετά από έξι χρόνια. Έτσι, ενώ ο πιλότος μας προσπαθεί να σώσει τον εαυτό του επισκευάζοντας το αεροπλάνο του, ακούει τα λόγια του μικρού πρίγκιπα και μαγεύεται από την ιστορία του. Οι εντυπώσεις ήταν έντονες, τα μαθήματα σοφά κι η αλήθεια μία.
Ο μικρός πρίγκιπας κατοικούσε σε έναν πλανήτη λίγο μεγαλύτερο από ένα σπίτι. Τον φρόντιζε καθημερινά καθαρίζοντάς τον και συγυρίζοντας. Είχε τρία ηφαίστεια, εκ των οποίων το ένα ανενεργό, ωστόσο το καθάριζε κι αυτό γιατί ''κανείς δεν ξέρει ποτέ τι γίνεται''. Κάποια μέρα, ένα φυτό έκανε την εμφάνισή του, ένα φυτό που δεν έμοιαζε με κανένα ως τότε, ήταν ένα τριαντάφυλλο. Το λουλούδι άρχισε να συνομιλεί με τον μικρό πρίγκιπα και να αποκτά φιλία μαζί του. Ωστόσο, το τριαντάφυλλο ήταν κάπως ματαιόδοξο και ίσως άθελά του να πλήγωνε τον μικρό πρίγκιπα. Έτσι ο μικρός πρίγκιπας αποφάσισε πως, παρόλο που αγαπούσε το λουλούδι του, έπρεπε να φύγει για να μάθει καινούρια πράγματα και να κάνει νέους φίλους. Βλέπετε, σε έναν πλανήτη που είσαι μόνος σου, η συντροφιά από ένα λουλούδι δεν είναι αρκετή.
Ο μικρός πρίγκιπας άρχισε να ταξιδεύει από πλανήτη σε πλανήτη. Γνώρισε έτσι έναν παράλογο βασιλιά τον οποίο ενδιέφερε να σέβονται την εξουσία του και να τον υπακούν γιατί, κατ'αυτόν, η εξουσία πάνω απ'όλα στηρίζεται στην λογική. Ο βασιλιάς του έμαθε κάτι πολύ σημαντικό, πως το δυσκολότερο έργο είναι να κρίνει κανείς τον εαυτό του κι αν μπορείς να το κάνεις σωστά, τότε είσαι ένας σοφός άνθρωπος. Έπειτα γνώρισε έναν ματαιόδοξο άνθρωπο που στα λόγια των άλλων άκουγε μόνο επαίνους. Μετά έναν αντιφατικό μέθυσο που έπινε για να ξεχάσει ότι ντρέπεται που πίνει. Στη συνέχεια είχε την τύχη να δει πως συμπεριφέρεται ένας επιχειρηματίας που το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν τα πλούτη, κι επειδή ο χρόνος ήταν χρήμα γι'αυτόν δεν μπορούσε να τον σπαταλήσει για γυμναστική για παράδειγμα. Όλη την ημέρα μετρούσε και μετρούσε τα αστέρια αφού υποστήριζε πως του ανήκουν, κι έτσι πίστευε πως αυτό που κάνει είναι τέρμα για τέρμα σοβαρό. Στον επόμενο πλανήτη ο οποίος ήταν μια σταλιά, γνώρισε έναν φαραναύτη που όλη την ώρα άναβε κι έσβηνε το φανάρι. Γι'αυτόν οι διαταγές ήταν διαταγές, και στα λόγια του διακρίνουμε πόσο του έλειπε η κριτική ικανότητα. Ωστόσο ο μικρός πρίγκιπας συνειδητοποίησε πως τουλάχιστον αυτός δεν κάνει αυτό που κάνει για τον εαυτό του μόνο, κι αυτό του φάνηκε ωραίο. Ωραίο κι άρα χρήσιμο. Ύστερα γνώρισε έναν γεωγράφο ο οποίος έγραφε σε ένα μεγάλο βιβλίο ό,τι στη φύση ενός πλανήτη δεν είναι εφήμερο, ότι δηλαδή δεν κινδυνεύει να χαθεί πολύ εύκολα, όπως για παράδειγμα ένα βουνό, ένας ωκεανός, τα ποτάμια και οι πόλεις. Ο γεωγράφος αυτός ήταν που του πρότεινε να επισκεφθεί τον πλανήτη γη κι έτσι ο μικρός πρίγκιπας βρέθηκε κοντά μας.
Στον πλανήτη μας γνώρισε αρχικά ένα φίδι το οποίο του εκμυστηρεύτηκε πως μοναχικά μπορεί να είναι κι ανάμεσα σε ανθρώπους. Ύστερα μίλησε με ένα λουλούδι το οποίο του είπε πως η ατυχία των ανθρώπων είναι ότι δεν έχουν ρίζες κι έτσι κινδυνεύουν να χαθούν δεξιά κι αριστερά καθώς ο άνεμος τους παίρνει μακριά. Λίγο αργότερα έκανε μια γνωριμία που πραγματικά τον στιγμάτισε, η γνωριμία με την αλεπού. Την προσκάλεσε για παιχνίδι γιατί ήταν δυστυχισμένος μα αυτή του είπε πως πρώτα θα έπρεπε να την ημερώσει. Κι έτσι ο μικρός μας πρίγκιπας έμαθε για τη σημασία της λέξης όπως την αντιλαμβανόταν η αλεπού, η οποία σχετίζεται με τη δημιουργία δεσμών ή διαφορετικά με σχέσεις εξάρτησης ανάμεσα σε αυτόν που ημερώνει και που ημερώνεται. Για την αλεπού μόνο όταν κάποιος ημερώνει κάτι το καταλαβαίνει και το κάνει δικό του. Γι'αυτό οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν φίλους πια, γιατί δεν έχουν χρόνο να ημερώσουν ο ένας τον άλλο. Η αλεπού ήταν αυτή που του είπε και το σημαντικότερο πράγμα στην ιστορία του: μόνο με την καρδιά μπορεί κανείς να δει σωστά, αυτό που έχει σημασία είναι αόρατο στα μάτια. Και του εξήγησε πως είναι ο καιρός που ξόδεψε για το τριαντάφυλλό του που το κάνει σπουδαίο γι'αυτόν. Οι άνθρωποι ξέχασαν αυτή την αλήθεια. Έπειτα ο μικρός πρίγκιπας μίλησε με έναν κλειδούχο ενός σιδηρόδρομου και με τη συζήτησή τους κατάλαβε πως οι άνθρωποι τρέχουν από εδώ κι από κει γιατί κάτι ψάχνουν μα δεν ξέρουν τι γυρεύουν. Μόνο τα παιδιά είναι αυτά που ξέρουν τι θέλουν. Στην γνωριμία του με έναν έμπορο κατάλαβε πως οι άνθρωποι θέλουν να βρίσκουν τρόπους να κερδίσουν χρόνο παρόλο που δεν ξέρουν τι να τον κάνουν.
Στη διάρκεια της γνωριμίας τους ο πιλότος κατάλαβε καλά πως αυτό που κάνει τα πράγματα όμορφα είναι κάτι το οποίο είναι αόρατο. Επίσης ότι αν αφεθεί κανείς να ημερωθεί πως κινδυνεύει να πονέσει.Ότι ο καιρός γιατρεύει τους πόνους όλους μα όχι εντελώς. Έτσι κι ο μικρός πρίγκιπας είδε πως οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι θέλουν. Πως δεν πρέπει τα παιδιά να τους παίρνουν στα σοβαρά γιατί οι μεγάλοι φαίνεται να χάνουν τη μπάλα. Πως το λουλούδι του του έλειψε και πως το αγαπούσε διαφορετικά πλέον.
Κι εγώ κατάλαβα πόσο κοντόφθαλμοι μπορούμε να είμαστε εμείς οι άνθρωποι. Πόσο αλαζόνες, ματαιόδοξοι και κενοί. Πως η ζωή δεν είναι ένα παραμύθι με καλό τέλος μα που όμως αν κοιτάξουμε μέσα μας και γνωρίσουμε τον εαυτό μας καλύτερα, τότε θα μπορούμε να την ζήσουμε με μεγαλύτερη ένταση, όπως κάνουν τα παιδιά, κι ας είναι το τέλος όπως θέλει.
Το βιβλίο έχει βαθυστόχαστα νοήματα και δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα σε μικρούς και μεγάλους για να ξαναδούν τη ζωή τους αλλιώς. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα και την πρώτη, και τη δεύτερη και την τρίτη φορά και πάει λέγοντας. Είναι, κοινώς, ένα βιβλίο που ξαναδιαβάζεται ή μάλλον που επιβάλλεται να ξαναδιαβαστεί.
Σαν ρέμπελος το συνιστώ ανεπιφύλακτα και περιμένω να δω τα σχόλιά σας!
Αυτή είναι η φράση κλειδί μέσα στην ιστορία του μικρού πρίγκιπα. Μιας ιστορίας 75 ετών που τον τίτλο της έχουν ακούσει σχεδόν όλοι οι άνθρωποι. Εδώ και πολλά χρόνια τον τίτλο δανείζονται πολλοί χρησιμοποιώντας τον για διάφορους λόγους όπως για παράδειγμα σε παιδότοπους, παιδικούς σταθμούς, παιδικές θεατρικές ομάδες και πάει λέγοντας. Το ίδιο συμβαίνει και με την εικόνα του μικρού πρίγκιπα. Θα τη βρείτε σε τοίχους, μπλουζάκια, τατουάζ κι όπου αλλού μπορεί να το χωρέσει ο νους σας. Ο μικρός πρίγκιπας είναι ένα παραμύθι πολύ διαδεδομένο όπως κι άλλα, τι όμως έχει συντελέσει σε αυτή του την επιτυχία;
Στην ερώτηση αυτή θα προσπαθήσω μέσα από το παρόν κείμενο να δώσω την απάντησή μου, αφού πρώτα μελέτησα το ευφυές έργο του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ. Το παρόν επίσης αποτελεί μια προσπάθεια παρουσίασης του έργου σε άτομα που θα ήθελαν να το διαβάσουν μα δεν ασχολήθηκαν ποτέ σοβαρά, παρόλο που είναι μικρής έκτασης.
Πρώτα απ'όλα, πρέπει να ειπωθεί ότι το παραμύθι είναι γραμμένο σε γλώσσα που δείχνει να απευθύνεται σε παιδιά. Ωστόσο, το νόημα του κειμένου δεν μπορεί να γίνει τόσο εύκολα κατανοητό από τα παιδιά γιατί μιλάει για τον άνθρωπο και τη ζωή. Σκεπτόμενος κανείς τα παραπάνω, κι έχοντας μια γεύση του έργου θα μπορούσε να πει ότι: το παραμύθι προσπαθεί να μιλήσει στο παιδί που κρύβει κάθε μεγάλος βαθιά μέσα του. Είναι ίσως μια προσπάθεια που έκανε ο συγγραφέας για να δείξει αυτά που ήθελε σε αυτούς που μπορούν να δουν με την καρδιά.
Σε ρόλο πρωταγωνιστή ως πιλότο βρίσκουμε τον συγγραφέα, που λόγω βλάβης προσγειώθηκε σε μια έρημο της Αφρικής. Εκεί, στη μέση του πουθενά, μακριά από κάθε ανθρώπινη ύπαρξη, βρέθηκε ως δια μαγείας ένα παιδί, ήταν ο μικρός πρίγκιπας. Η ιστορία ξετυλίγεται ως ανάμνηση του πιλότου μετά από έξι χρόνια. Έτσι, ενώ ο πιλότος μας προσπαθεί να σώσει τον εαυτό του επισκευάζοντας το αεροπλάνο του, ακούει τα λόγια του μικρού πρίγκιπα και μαγεύεται από την ιστορία του. Οι εντυπώσεις ήταν έντονες, τα μαθήματα σοφά κι η αλήθεια μία.
Ο μικρός πρίγκιπας κατοικούσε σε έναν πλανήτη λίγο μεγαλύτερο από ένα σπίτι. Τον φρόντιζε καθημερινά καθαρίζοντάς τον και συγυρίζοντας. Είχε τρία ηφαίστεια, εκ των οποίων το ένα ανενεργό, ωστόσο το καθάριζε κι αυτό γιατί ''κανείς δεν ξέρει ποτέ τι γίνεται''. Κάποια μέρα, ένα φυτό έκανε την εμφάνισή του, ένα φυτό που δεν έμοιαζε με κανένα ως τότε, ήταν ένα τριαντάφυλλο. Το λουλούδι άρχισε να συνομιλεί με τον μικρό πρίγκιπα και να αποκτά φιλία μαζί του. Ωστόσο, το τριαντάφυλλο ήταν κάπως ματαιόδοξο και ίσως άθελά του να πλήγωνε τον μικρό πρίγκιπα. Έτσι ο μικρός πρίγκιπας αποφάσισε πως, παρόλο που αγαπούσε το λουλούδι του, έπρεπε να φύγει για να μάθει καινούρια πράγματα και να κάνει νέους φίλους. Βλέπετε, σε έναν πλανήτη που είσαι μόνος σου, η συντροφιά από ένα λουλούδι δεν είναι αρκετή.
Ο μικρός πρίγκιπας άρχισε να ταξιδεύει από πλανήτη σε πλανήτη. Γνώρισε έτσι έναν παράλογο βασιλιά τον οποίο ενδιέφερε να σέβονται την εξουσία του και να τον υπακούν γιατί, κατ'αυτόν, η εξουσία πάνω απ'όλα στηρίζεται στην λογική. Ο βασιλιάς του έμαθε κάτι πολύ σημαντικό, πως το δυσκολότερο έργο είναι να κρίνει κανείς τον εαυτό του κι αν μπορείς να το κάνεις σωστά, τότε είσαι ένας σοφός άνθρωπος. Έπειτα γνώρισε έναν ματαιόδοξο άνθρωπο που στα λόγια των άλλων άκουγε μόνο επαίνους. Μετά έναν αντιφατικό μέθυσο που έπινε για να ξεχάσει ότι ντρέπεται που πίνει. Στη συνέχεια είχε την τύχη να δει πως συμπεριφέρεται ένας επιχειρηματίας που το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν τα πλούτη, κι επειδή ο χρόνος ήταν χρήμα γι'αυτόν δεν μπορούσε να τον σπαταλήσει για γυμναστική για παράδειγμα. Όλη την ημέρα μετρούσε και μετρούσε τα αστέρια αφού υποστήριζε πως του ανήκουν, κι έτσι πίστευε πως αυτό που κάνει είναι τέρμα για τέρμα σοβαρό. Στον επόμενο πλανήτη ο οποίος ήταν μια σταλιά, γνώρισε έναν φαραναύτη που όλη την ώρα άναβε κι έσβηνε το φανάρι. Γι'αυτόν οι διαταγές ήταν διαταγές, και στα λόγια του διακρίνουμε πόσο του έλειπε η κριτική ικανότητα. Ωστόσο ο μικρός πρίγκιπας συνειδητοποίησε πως τουλάχιστον αυτός δεν κάνει αυτό που κάνει για τον εαυτό του μόνο, κι αυτό του φάνηκε ωραίο. Ωραίο κι άρα χρήσιμο. Ύστερα γνώρισε έναν γεωγράφο ο οποίος έγραφε σε ένα μεγάλο βιβλίο ό,τι στη φύση ενός πλανήτη δεν είναι εφήμερο, ότι δηλαδή δεν κινδυνεύει να χαθεί πολύ εύκολα, όπως για παράδειγμα ένα βουνό, ένας ωκεανός, τα ποτάμια και οι πόλεις. Ο γεωγράφος αυτός ήταν που του πρότεινε να επισκεφθεί τον πλανήτη γη κι έτσι ο μικρός πρίγκιπας βρέθηκε κοντά μας.
Στον πλανήτη μας γνώρισε αρχικά ένα φίδι το οποίο του εκμυστηρεύτηκε πως μοναχικά μπορεί να είναι κι ανάμεσα σε ανθρώπους. Ύστερα μίλησε με ένα λουλούδι το οποίο του είπε πως η ατυχία των ανθρώπων είναι ότι δεν έχουν ρίζες κι έτσι κινδυνεύουν να χαθούν δεξιά κι αριστερά καθώς ο άνεμος τους παίρνει μακριά. Λίγο αργότερα έκανε μια γνωριμία που πραγματικά τον στιγμάτισε, η γνωριμία με την αλεπού. Την προσκάλεσε για παιχνίδι γιατί ήταν δυστυχισμένος μα αυτή του είπε πως πρώτα θα έπρεπε να την ημερώσει. Κι έτσι ο μικρός μας πρίγκιπας έμαθε για τη σημασία της λέξης όπως την αντιλαμβανόταν η αλεπού, η οποία σχετίζεται με τη δημιουργία δεσμών ή διαφορετικά με σχέσεις εξάρτησης ανάμεσα σε αυτόν που ημερώνει και που ημερώνεται. Για την αλεπού μόνο όταν κάποιος ημερώνει κάτι το καταλαβαίνει και το κάνει δικό του. Γι'αυτό οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν φίλους πια, γιατί δεν έχουν χρόνο να ημερώσουν ο ένας τον άλλο. Η αλεπού ήταν αυτή που του είπε και το σημαντικότερο πράγμα στην ιστορία του: μόνο με την καρδιά μπορεί κανείς να δει σωστά, αυτό που έχει σημασία είναι αόρατο στα μάτια. Και του εξήγησε πως είναι ο καιρός που ξόδεψε για το τριαντάφυλλό του που το κάνει σπουδαίο γι'αυτόν. Οι άνθρωποι ξέχασαν αυτή την αλήθεια. Έπειτα ο μικρός πρίγκιπας μίλησε με έναν κλειδούχο ενός σιδηρόδρομου και με τη συζήτησή τους κατάλαβε πως οι άνθρωποι τρέχουν από εδώ κι από κει γιατί κάτι ψάχνουν μα δεν ξέρουν τι γυρεύουν. Μόνο τα παιδιά είναι αυτά που ξέρουν τι θέλουν. Στην γνωριμία του με έναν έμπορο κατάλαβε πως οι άνθρωποι θέλουν να βρίσκουν τρόπους να κερδίσουν χρόνο παρόλο που δεν ξέρουν τι να τον κάνουν.
Στη διάρκεια της γνωριμίας τους ο πιλότος κατάλαβε καλά πως αυτό που κάνει τα πράγματα όμορφα είναι κάτι το οποίο είναι αόρατο. Επίσης ότι αν αφεθεί κανείς να ημερωθεί πως κινδυνεύει να πονέσει.Ότι ο καιρός γιατρεύει τους πόνους όλους μα όχι εντελώς. Έτσι κι ο μικρός πρίγκιπας είδε πως οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι θέλουν. Πως δεν πρέπει τα παιδιά να τους παίρνουν στα σοβαρά γιατί οι μεγάλοι φαίνεται να χάνουν τη μπάλα. Πως το λουλούδι του του έλειψε και πως το αγαπούσε διαφορετικά πλέον.
Κι εγώ κατάλαβα πόσο κοντόφθαλμοι μπορούμε να είμαστε εμείς οι άνθρωποι. Πόσο αλαζόνες, ματαιόδοξοι και κενοί. Πως η ζωή δεν είναι ένα παραμύθι με καλό τέλος μα που όμως αν κοιτάξουμε μέσα μας και γνωρίσουμε τον εαυτό μας καλύτερα, τότε θα μπορούμε να την ζήσουμε με μεγαλύτερη ένταση, όπως κάνουν τα παιδιά, κι ας είναι το τέλος όπως θέλει.
Το βιβλίο έχει βαθυστόχαστα νοήματα και δίνει τα κατάλληλα ερεθίσματα σε μικρούς και μεγάλους για να ξαναδούν τη ζωή τους αλλιώς. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα και την πρώτη, και τη δεύτερη και την τρίτη φορά και πάει λέγοντας. Είναι, κοινώς, ένα βιβλίο που ξαναδιαβάζεται ή μάλλον που επιβάλλεται να ξαναδιαβαστεί.
Σαν ρέμπελος το συνιστώ ανεπιφύλακτα και περιμένω να δω τα σχόλιά σας!
